καπναποθήκες Παπαστράτου.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1900 οι καπναποθήκες ήταν καταστήματα ενοικιαζόμενα, ακατάλληλα για καπνεργασία. Οι καπνεργάτες, μέσα σε άθλιες συνθήκες εργασίας, υπέφεραν από πολλά νοσήματα και κυρίως από τη φυματίωση, από την οποία πέθαινε αρκετός αριθμός κάθε χρόνο.
Το εργατικό δυναμικό των καπνομάγαζων ήταν κυρίως γυναίκες, κοριτσάκια από 12 έως 22 χρόνων, που διεκπεραίωναν τη δύσκολη φάση της διαλογής. Το 73% των παιδιών δεν τελείωναν την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση.
Ο αγρινιώτης Κ. Χατζόπουλος μεταφράζει για πρώτη φορά το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» των Μαρξ-Ενγκελς, με τον ελληνικό τίτλο «Το Κοινωνιστικό Μανιφέστο», το οποίο δημοσίευσε σε συνέχειες στην εφημερίδα «Ο Εργάτης του Βόλου». Θεωρείται ο έγκυρος και πρώιμος μεταφραστής του. Αργότερα μεταφράζει το έργο του Ενγκελς «Η εξέλιξη του σοσιαλισμού από ουτοπία σε επιστήμη».
Το 1911, ιδρύεται το Σωματείο Καπνεργατών - Καπνεργατριών Αγρινίου «Η Αλληλοβοήθεια», το οποίο αριθμούσε περίπου 2.000 μέλη. Αυτό αποτέλεσε την αρχή και τον κύριο κορμό του εργατικού - συνδικαλιστικού κινήματος στην πόλη για τις επόμενες δεκαετίες, πρωτοστατώντας στην ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου.
To 1910 άρχισε να εφαρμόζεται για πρώτη φορά στο Αγρίνιο το σύστημα της επεξεργασίας καπνών σε «τόγκα». To 1920 είχαμε την πρώτη σύγκρουση των καπνεργατών με την εργοδοσία με αφορμή την «τόγκα», επειδή με το σύστημα αυτό οι εργοδότες χρησιμοποιούσαν γυναίκες που τα μεροκάματά τους ήταν πολύ χαμηλότερα από των αντρών, με αποτέλεσμα να υπάρχει ανεργία στις τάξεις των καπνεργατών. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι τα αντρικά μεροκάματα στα καπνομάγαζα έφταναν τις 85 δρχ. ενώ τα γυναικεία στις 37 δρχ.
To 1926 η κατακόρυφη άνοδος του συναλλάγματος, είχε άμεσες ευεργετικές επιπτώσεις στο καπνεμπόριο. Η Αγγλική λίρα πραγματοποίησε άλμα από τις 350 στις 450 δρχ., με αποτέλεσμα οι καπνέμποροι να κερδίσουν τεράστια ποσά.
Έτσι οι καπνεργάτες κινητοποιούνται και απαιτούν ανάλογη αύξηση στα πενιχρά τους μεροκάματα. Οι καπνέμποροι, στις 31 Ιουλίου του 1926, ανακοινώνουν στο Σωματείο των καπνεργατών την απόφασή τους να αυξήσουν τα μεροκάματα των αντρών κατά 5 δρχ., δηλαδή στις 90 δρχ. και τα γυναικεία να καθηλωθούν στις 37 δρχ.
Αυτό θεωρείται «εμπαιγμός» και οι καπνεργάτες αξιώνουν 120 δρχ. σαν οροφή στα αντρικά μεροκάματα και αύξηση 15% στα γυναικεία. Οι καπνέμποροι αρνούνται κατηγορηματικά και έτσι οι καπνεργάτες πιστεύοντας ότι η αδιαλλαξία της εργοδοσίας θα καμφθεί, κήρυξαν απεργία το Σάββατο 31 Ιουλίου 1926.
Οι μέρες περνούσαν, οι δύο πλευρές έμεναν αμετακίνητες στις αρχικές θέσεις τους, οικονομική αντοχή από την μεριά των καπνεργατών δεν υπήρχε και ο κίνδυνος για απεργοσπαστικές ενέργειες ήταν ορατός. Έτσι οι καπνεργάτες τέθηκαν σε κατάσταση επαγρύπνησης.
Η εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της 11ης Αυγούστου 1926 δημοσιεύει:
«Μετά την κήρυξιν της απεργίας, οι απεργοί συνεκεντρούντο καθ’ ομίλους έξωθεν των καπνεργοστασίων και καπναποθηκών και ημπόδιζον την λειτουργίαν αυτών δι’ απεργοσπαστών ή ελευθέρων εργατών τρομοκρατούντες αυτούς. Την νύκτα εκοιμώντο έξωθεν των εργοστασίων, τοποθετούντες σκοπούς με «νούμερα», δια να μην πλησιάσουν οι ιδιοκτήται. Εκ της στάσεως αυτής των απεργών προεκλήθησαν και πολλά επεισόδια….»
Το Σωματείο, μετά από 8 ημέρες απεργίας χωρίς καμία πρόοδο στις διαπραγματεύσεις, βρέθηκε μπροστά σε δίλημμα:
Αν συνέχιζε την απεργία, θα άρχιζε η διαρροή, αφού οι ανάγκες εκατοντάδων οικογενειών ήταν πιεστικές. Αν αποφάσιζε την μαχητική παρουσία με δυναμικές συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, η σύγκρουση με την Χωροφυλακή θα ήταν αναπόφευκτη. Αποφασίζουν το δεύτερο και ζητούν άδεια για να συγκεντρωθούν οι απεργοί την Δευτέρα, 9 Αυγούστου, στην πλατεία της Αγοράς, (Πλατεία Στράτου, σημερινή Πλατεία Ειρήνης) εκεί όπου γίνονταν όλες οι πολιτικές εκδηλώσεις.
Οι αρχές αρνούνται και τους χορηγούν άδεια για την συγκέντρωσή τους στο χώρο της Αγίας Σωτήρας (το σημερινό Πάρκο), που τότε θεωρούνταν εκτός της πόλης.
Πράγματι από το πρωί της Κυριακής 8 Αυγούστου, οι απεργοί άρχισαν να συγκεντρώνονται στον χώρο της Αγίας Σωτήρας, με μαύρες σημαίες πάνω στις οποίες έγραφαν:
«Δικαία απαίτησις, ή 100 δράμια ψωμί ή ένα χρόνο απεργία»
Γύρω στις 8 το πρωί είχαν συγκεντρωθεί γύρω στους 8000 απεργούς. Οι αρχές είχαν τοποθετήσει ισχυρή δύναμη χωροφυλακής στην «καμπή» της οδού Αγρινίου-Αμφιλοχίας, λίγο πιο πάνω από το Ταχυδρομείο και δύναμη Ευζώνων, που είχε έρθει από το Μεσολόγγι, έξω από το εξοχικό κέντρο «Χαραυγή».
Μετά από τους λόγους που εκφωνήθηκαν, η συγκέντρωση διαλύθηκε και οι απεργοί σκορπίστηκαν άλλοι προς τον προσφυγικό συνοικισμό Αγ. Κωνσταντίνου και άλλοι προς την πόλη. Η ομάδα που κατευθύνθηκε προς την πόλη, ήρθε αντιμέτωπη με τις δυνάμεις της Χωροφυλακής. Ο ταγματάρχης Ζαμπετάκης που ήταν επικεφαλής, τους προέτρεψε να κατέβουν προς την πόλη ανά δύο άτομα. Οι απεργοί διαβεβαίωσαν τον Ζαμπετάκη ότι η συγκέντρωσή τους είχε διαλυθεί, αλλά αρνήθηκαν να χωριστούν σε ομάδες των δύο. Ακολουθεί συμπλοκή και η διαταγή του ταγματάρχη να πυροβολήσουν στον αέρα ήταν η αφορμή να επιτεθούν με πέτρες μερικές εργάτριες στην δύναμη της χωροφυλακής.
Οι σφαίρες που μέχρι τότε έπεφταν στον αέρα, γύρισαν προς τους απεργούς.
Μία σφαίρα βρίσκει στο κεφάλι τον νεαρό, σχεδόν παιδί, Θεμιστοκλή Καρανικόλα,που, σύμφωνα με μαρτυρίες, βρέθηκε τυχαία στο χώρο του επεισοδίου.
Μία άλλη σφαίρα τραυματίζει θανάσιμα την έγκυο καπνεργάτρια Βασιλική Γεωργαντζέλη, που ξεψύχησε λίγο αργότερα. Ήταν 29 ετών και είχε ήδη δύο παιδιά.
Ο εργάτης Δ. Τσαμπάς τραυματίζεται σοβαρά στο μπράτσο, που ακρωτηριάστηκε.
Το νέο διαδίδεται στο Αγρίνιο γρήγορα και η κηδεία της Βασιλικής Γεωργαντζέλη και του Θεμιστοκλή Καρανικόλα, γίνεται στον Άγιο Δημήτριο παίρνοντας μορφή συλλαλητηρίου.
Η μαχητική απεργία των καπνεργατών συνεχίζεται και τις πρώτες μέρες μετά την ανατροπή της δικτατορίας του Πάγκαλου και λύνεται με επιτυχία. Μετά από ένα μήνα απεργία πέτυχαν αύξηση κατά 10-13%. Τις επόμενες μέρες, για να τρομοκρατηθούν οι καπνεργάτες, συνελήφθησαν και εκτοπίστηκαν στη Σκιάθο αρκετοί κομμουνιστές συνδικαλιστές, μεταξύ των οποίων και ο γενικός γραμματέας του Σωματείου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου