Στη Γαλλία, εδώ και μερικές βδομάδες γίνονται διαδηλώσεις ενάντια στο νέο Νομοσχέδιο Καθολικής Ασφάλειας (Loi sécurité globale). Ο νόμος αυτός, με υπότιτλο «προστατεύουμε αυτούς που μας προστατεύουν», δίνει μεγαλύτερη ευχέρεια καταστολής στην αστυνομία. Τα πιο σημαντικά από τα άρθρα που περιλαμβάνει είναι (1) χρήση ντρόουν με κάμερες (για διαδηλώσεις κλπ), (2) περισσότερη εξουσία στις δημοτικές αστυνομίες και σε ιδιωτικά σεκιούριτι, (3) ποινικοποίηση δημοσίευσης φωτογραφιών που απεικονίζουν την αστυνομία σε στιγμές δράσης, (4) ποινικοποίηση δημοσίευσης προσωπικών στοιχείων μπάτσων στο ίντερνετ και άλλα.
Το νομοσχέδιο έρχεται μετά από μία περίοδο έντασης του κοινωνικού ανταγωνισμού στη Γαλλία. Από το 2016 μέχρι σήμερα πολλά γίναν πολλές διαδηλώσεις, απεργίες και καταλήψεις ενάντια στην αναδιάρθρωση της εργασίας (2016 Loi Travail), της εκπαίδευσης (2018 selection / parcoursup) και των συντάξεων (2019 Réforme des retraites) και φυσικά τα κίτρινα γιλέκα (2018-2019 gilets jaunes).
Το μεγαλύτερο κομμάτι της μιντιακής (και σοσιαλ-μιντιακής) κατακραυγής επικεντρώθηκε στην ποινικοποίηση δημοσίευσης φωτογραφιών με μπάτσους, το άρθρο 24 του νομοσχεδίου. Πιο συγκεκριμένα, απαγορεύει τη δημοσίευση φωτογραφιών όπου φαίνονται ταυτοποιήσιμα στοιχεία ενός μπάτσου σε ώρα υπηρεσίας. Δηλαδή για τη δημοσίευση μιας φωτογραφίας θα πρέπει να πιξελιαστούν τα πρόσωπα των μπάτσων που απεικονίζονται. Φυσικά, λίγοι έχουν τις τεχνικές δυνατότητες, τον χρόνο και την υπομονή για να το κάνουν αυτό (ειδικά σε βίντεο, όπου ο χρόνος μιας τέτοιας επεξεργασίας είναι τεράστιος). Οπότε στην πράξη απαγορεύεται η φωτογράφιση των μπάτσων, όπως ακούγεται στα σόσιαλ μίντια.
On est là ![1]
Τον περασμένο μήνα στην Τουλούζη γίναν τουλάχιστον 8 πορείες με πάνω από 1.000 άτομα η καθεμία (και μέχρι ~10.000 η μεγαλύτερη). Αυτό σε μια πόλη λίγο μεγαλύτερη από τη Θεσσαλονίκη και σε καθεστώς λοκντάουν. Τρεις πορείες καλεσμένες κυρίως από αριστερά συνδικάτα και οργανώσεις, νοσοκόμες και κάποια κίτρινα γιλέκα με αιτήματα χρηματοδότηση των νοσοκομείων, ενάντια σε αναδιάρθρωση/μέτρα λιτότητας κλπ (Σάββατα 7 Νοε, 21 Νοε, 5 Δεκ)· τρεις πορείες καλεσμένες κυρίως από ανθρωπιστικές οργανώσεις (Διεθνής Αμνηστία, Λίγκα για τα ανθρώπινα δικαιώματα) και συνδικάτα δημοσιογράφων ενάντια στο νομοσχέδιο καθολικής ασφάλειας (Τρίτη 17 Νοε και Πέμπτες 26 Νοε και 3 Δεκ), μία φεμινιστική πορεία στις 25 Νοέμβρη και δύο μη-δηλωμένες[2] πορείες καλεσμένες από τον αυτόνομο χώρο και κάποια κίτρινα γιλέκα (Σάββατα 28 Νοε και 5 Δεκ) ενάντια στο νομοσχέδιο καθολικής ασφάλειας. Όλες οι παραπάνω πορείες (εκτός από την φεμινιστική[3]) τελειώσαν με μικροσυμπλοκές και δακρυγόνα, ειδικά αυτή του Σαββάτου 21 Νοε όπου μια ομάδα κίτρινων γιλέκων και άλλων συσπειρώθηκε πίσω από ένα ενισχυμένο πανό[4] και επιτέθηκε στους μπάτσους, και αυτή του Σαββάτου 28 που ήταν παράνομη από την αρχή.
Tout le monde déteste la police (Όλος ο κόσμος μισεί την αστυνομία)
Τα άτομα που κατεβαίνουν στις πορείες είναι από διαφορετικά υπόβαθρα, μιας και οι διαδηλώσεις ξεπεράσαν κατά πολύ τους στενούς κύκλους της ακρο-αριστεράς και του αυτόνομου χώρου. Ενδεικτικά, στις πορείες βλέπουμε αριστερές συνδικαλίστριες, εναλλακτικούς/οικολόγους, κίτρινα γιλέκα, δημοσιογράφους, ακτιβίστριες και πολλούς νέους γενικά (νεολαία από γειτονιές, οπαδοί ποδοσφαίρου, μαθήτριες λυκείου, κίτρινα γιλέκα που μετακομίσαν από επαρχία σε πόλεις για δουλειά ή σπουδές).
Η Γαλλία έχει μεγάλο ιστορικό αντιμπατσικών διαδηλώσεων και ακτιβισμού. Κατά τη διάρκεια του κινήματος αυτό το καλοκαίρι στις ΗΠΑ γίναν μεγάλες πορείες και σε πολλές γαλλικές πόλεις ενάντια στην αστυνομική βία. Οι πορείες στις ΗΠΑ συνέπεσαν με τη δίκη των μπάτσων που δολοφονήσαν των Adama Traoré σε προάστιο του Παρισιού, το 2016, μια υπόθεση που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και έχει γεννήσει την επιτροπή Αλήθεια και Δικαιοσύνη για τον Ανταμά (Comité Verité et Justice).
Μόλις τον περασμένο Γενάρη, η αστυνομία είχε δολοφονήσει τον ντελιβερά Cédric Chouviat, στο Παρίσι. Οι μπάτσοι τον σταματήσαν επειδή χρησιμοποιούσε κινητό ενώ οδηγούσε το μηχανάκι του. Τους έβρισε και τον ρίξαν κάτω με κεφαλοκλείδωμα. Σε βίντεο τραβηγμένα από περαστικούς αλλά και από τον ίδιο ακούγεται να λέει «αφήστε με, σταματάω, δεν μπορώ να αναπνεύσω». Πέθανε το ίδιο βράδυ στο νοσοκομείο.
Τα παραπάνω γεγονότα, καθώς και η βίαιη καταστολή του κινήματος των κίτρινων γιλέκων το 2018-2019, συνέβαλλαν στη μαζική εναντίωση σε ένα νομοσχέδιο που στοχεύει να θωρακίσει περισσότερο την αστυνομία.
Τα κύρια γεγονότα
Το τελευταίο δεκαήμερο του Νοέμβρη ήταν καθοριστικό για τις κινητοποιήσεις ενάντια στο νομοσχέδιο Ασφάλειας. Τα γεγονότα έχουν ως εξής:
- 21 Νοε. Ξυλοδαρμός παραγωγού μουσικής από μπάτσους
- 23 Νοε. Βίαιη εκκένωση των μεταναστών από την πλας Ρεπουμπλίκ από μπάτσους
- 24 Νοε. Ψήφιση του νομοσχεδίου Καθολικής Ασφάλειας
- 26 Νοε. Δημοσίευση του βίντεο της επίθεσης στον παραγωγό μουσικής
- 26-27-28 Νοε. Μεγάλες και μάχιμες πορείες σε όλη τη Γαλλία
- 30 Νοε. Τροποποίηση του άρθρου 24. Καταδίκη των αστυνομικών που πλακώσαν τον παραγωγό μουσικής
Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε στις 24 Νοέμβρη αλλά οι μεγαλύτερες αντιδράσεις ήρθαν αργότερα. Σε αυτό συνέβαλλαν σίγουρα δύο περιστατικά αστυνομικής βίας που καταγράφηκαν σε βίντεο και κυκλοφόρησαν μαζικά.
Το πρώτο ήταν η εκκένωση της πλας Ρεπουμπλίκ όπου 450 άστεγοι μετανάστες είχαν κατασκηνώσει, με την πρωτοβουλία και την παρουσία αντιρατσιστικών οργανώσεων. [Μικρή παρένθεση για να δώσουμε λίγο το γενικό πλαίσιο αυτής της ιστορίας: Από τον Αύγουστο, δυο-τρεις χιλιάδες μετανάστες, κυρίως νέοι άντρες από το Αφγανιστάν είχαν κατασκηνώσει πρόχειρα κάτω και δίπλα από τις γέφυρες του αυτοκινητόδρομου στο Σεν Ντενί, βόρειο προάστιο του Παρισιού. Αυτό το καμπ εκκενώθηκε από την αστυνομία στις 17 Νοέμβρη. Κάποιοι μετανάστες μεταφέρθηκαν σε κρατικά κέντρα ή σε καμπ/διαμερίσματα ΜΚΟ, ενώ άλλοι αφέθηκαν στον δρόμο. Από το 2015 η αστυνομία έχει εκκενώσει 65 τέτοια μη-επίσημα καμπ σε όλη τη Γαλλία. Αντιρατσιστικές οργανώσεις και δικηγόροι ήρθαν σε επαφή με κάποιους από τους πρόσφατα εκκενωμένους μετανάστες και στήσαν αυτή τη διαμαρτυρία στο κέντρο του Παρισιού, στην πλας Ρεπουμπλίκ. Μια θεαματική κίνηση που θυματοποιεί τους μετανάστες και έχει και κοντά ποδάρια, αν θέλετε τη γνώμη μας- τέλος παρένθεσης]. Λίγες ώρες μετά το στήσιμο του καμπ η αστυνομία το εκκενώνει βίαια. Τα προσωπικά αντικείμενα (σκηνές-κουβέρτες) κατάσχονται και οι μετανάστες περνάνε και πάλι τη διαδικασία διαλογής: μερικοί σε κάποιο προσωρινό κατάλυμμα μιας ΜΚΟ, οι περισσότεροι στον δρόμο ή σε κρατικές δομές. Δυστυχώς για την αστυνομία, η εκκένωση δεν ήταν πολύ επαγγελματική: αρκετό ξύλο αποτυπώθηκε σε δεκάδες βίντεο. Μάλιστα σε ένα, φαίνεται ένας μπάτσος να βάζει επίτηδες τρικλοποδιά σε έναν μετανάστη που έτρεχε να φύγει.
Λίγες μέρες αργότερα όμως έρχεται το πραγματικό κερασάκι στην τούρτα της αστυνομικής αυθαιρεσίας: Μπάτσοι δέρνουν άσχημα μαύρο παραγωγό μουσικής μέσα στο στούντιό του, και μετά τον κατηγορούν, σε πλούσια γειτονιά του Παρισιού. Ο μουσικός πήγαινε στο στούντιο, περπατώντας μόνος στον δρόμο χωρίς να φοράει μάσκα. Οι μπάτσοι, κάποιοι από αυτούς με πολιτικά, τον πλησίασαν και αυτός βλέποντάς τους μπήκε γρήγορα στο στούντιο για να μην έχει τρεξίματα για τη μη-χρήση μάσκας. Τρεις μπάτσοι προλαβαίνουν να μπουν μέσα στο φουαγιέ του στούντιο πριν κλείσει την πόρτα και αρχίζουν να τον ξυλοφορτώνουν και να τον βρίζουν («βρωμοαράπη») χωρίς να προηγηθεί καμία κουβέντα. Ο μουσικός, χωρίς να έχει καταλάβει ακριβώς τι γίνεται φωνάζει βοήθεια και τρεις νέοι που κάναν πρόβα μέσα στο στούντιο βγαίνουν στο φουαγιέ και καταφέρνουν να σπρώξουν έξω τους μπάτσους και να κλείσουν την πόρτα. Οι μπάτσοι (που μάλλον βλέπουν πολλές ταινίες δράσης) καλούν ενισχύσεις, σπάνε το τζάμι και πετάνε μέσα δακρυγόνο και τελικά τους συλλαμβάνουν όλους σημαδεύοντας τους με τα όπλα. Χαρακτηριστικά, γείτονας που είδε την σκηνή νόμισε πως πρόκεται για τρομοκρατική επίθεση. Οι μπάτσοι, χωρίς να γνωρίζουν πως όλο το σκηνικό καταγράφηκε από κάμερα στο φουαγιέ του στούντιο, κατέθεσαν πως ο μουσικός δεν φορούσε μάσκα, μύριζε έντονα μπάφο, αντιστάθηκε και προσπάθησε να τους πάρει τα όπλα στη διάρκεια της συμπλοκής. Μετά την δημοσίευση του βίντεο αποσύραν τις κατηγορίες και 4 αστυνομικοί κλήθηκαν σε δίκη. Το βίντεο προβλήθηκε 12 εκατομμύρια φορές σε 24 ώρες.
Αφομοίωση και καταστολή
«Πρέπει να ακούσουμε το σύνολο της κοινωνίας […] το βλέπω, το καταλαβαίνω, αυτό που ψηφίσαμε δεν ήταν ικανοποιητικό, προφανώς πρέπει να το ξαναδούμε».
– Βουλεύτρια του κυβερνητικού κόμματος, 29 Νοέμβρη (μία μέρα μετά τις μεγάλες πορείες)
«Οι σπάστες σπάνε τη δημοκρατία. Στήριξη στην αστυνομία και στα ΜΑΤ που για άλλη μια φορά γίναν στόχος βίαιων επιθέσεων»
– Υπουργός Εσωτερικών, 28 Νοέμβρη
Από Δευτέρα 30 Νοεμβρίου το Κράτος περνάει δυναμικά στην αντεπίθεση. Από τη μια μεριά έχουμε απόσυρση και ξαναγράψιμο του άρθρου 24 και καταδίκη 4 μπάτσων για τον ξυλοδαρμό του παραγωγού μουσικής (δύο μπάτσοι στη φυλακή και οι άλλοι δύο με περιοριστικά μέτρα). Από την άλλη, μαζική μιντιακή επίθεση στους πιο μαχητικούς διαδηλωτές, συλλήψεις και απαγορεύσεις διαδηλώσεων. Κλασική στρατηγική αφομοίωσης του λιγότερου ριζοσπαστικού κομματιού των διαδηλώσεων και απομόνωση των επικίνδυνων.
Από το Σάββατο 28 Νοέμβρη και μετά τα μίντια και οι πολιτικοί παραπονιούνται για τη βία στις διαδηλώσεις, το σπάσιμο βιτρίνων και τις επιθέσεις στους μπάτσους. Σε πολλές περιπτώσεις, η αστυνομία στις διαδηλώσεις του Σαββάτου ήταν σε αμυντική στάση. Είχαν ήδη να περισώσεουν την υπόληψή τους, με τα βίντεο που είχαν κυκλοφορήσει την προηγούμενη βδομάδα, αλλά ίσως έγινε και για να στηθεί ευκολότερα η αφήγηση των καημένων μπάτσων στο έλεος του μπλακ μπλοκ. Δύο κατάλληλες εικόνες από τις πορείες κυκλοφόρησαν πολύ: στη μία, μία μολότοφ σκάει στα πόδια ενός μπάτσου και στην άλλη, κατά τη διάρκεια της οπισθοχώρησης μιας ομάδας μπάτσων υπό τις επιθέσεις διαδηλωτών, ένας από αυτούς πέφτει κάτω και αμέσως περικυκλώνεται από διαδηλωτές που τον σαπίζουν μέχρι να έρθουν οι ενισχύσεις (για κάποια δευτερόλεπτα δηλαδή αλλά είναι δυνατή εικόνα).
Ταυτόχρονα, η ρητορική αυτή έχει περάσει και στα σόσιαλ μίντια και συχνά και στις ίδιες τις πορείες. Διαβάζουμε και πάλι πως οι μπαχαλάκηδες αμαυρώνουν τα τίμια αιτήματα των υπεύθυνων διαδηλωτών, πως είναι πράκτορες κλπ. Ταυτόχρονα υπάρχουν μικρο-εντάσεις στις πορείες όταν κάποιος δεν συμφωνεί με το σπάσιμο μιας βιτρίνας ή με το στήσιμο ενός οδοφράγματος.
Οι κρατικές κινήσεις πιάσαν τόπο: οι πορείες αυτής της βδομάδας ήταν εμφανώς μικρότερες. Την Πέμπτη η «θεσμική» πορεία μάζεψε 1.000 άτομα και μετά το επίσημο δρομολόγιο διαλύθηκε επαγγελματικά από την αστυνομία. Η παράνομη πορεία του Σαββάτου 5 Δεκεμβρίου στο κέντρο της πόλης μάζεψε με το ζόρι 500 άτομα (Για να είμαστε δίκαιοι, έβρεχε κιόλας). Η αστυνομία μας κύκλωσε από την αρχή. Ευτυχώς τα μαγαζιά ήταν ανοιχτά και πολύς άσχετος κόσμος βόλταρε ή ψώνιζε σε κοντινή απόσταση όποτε μπορέσαμε να συγκροτηθούμε σε μπλοκ και να ξεκινήσουμε πορεία πριν μας ψεκάσουν με δακρυγόνα. Παρόλα αυτά μόλις βγήκαμε σε κεντρικό δρόμο και ήταν έυκολο να διαχωριστούμε από τους περαστικούς μας τρέξανε και μας διαλύσανε σε ένα μισάωρο. Η ανοιχτή συνέλευση που καλέσαμε την Κυριακή 6 Δεκέμβρη σε δημόσιο χώρο, για να συζητήσουμε τις επόμενες δράσεις, μάζεψε πιο πολλούς μπάτσους από αγωνιζόμενες. Οι 43 που μαζευτήκαμε αποφασίσαμε να καλέσουμε σε πορεία το άλλο Σάββατο, 12 Δεκέμβρη ενάντια στο νομοσχέδιο καθολικής ασφάλειας και ενάντια στο κοινωνικό σύστημα το οποίο προστατεύει.
Τα όρια των κινητοποιήσεων
- Ένα κομμάτι των διαδηλωτών, με επίκεντρο τους δημοσιογράφους και τα συνδικάτα τους που έχουν βγει μπροστά περιορίζουν την κριτική τους στις επιπτώσεις του νόμοσχεδίου στην Ελευθερία του Τύπου συγκεκριμένα, ή την ελευθερία γενικά (ελευθερία λόγου, έκφρασης κλπ). Εύκολα λοιπόν το κράτος καθησύχασε τους δημοσιογράφους με την υπόσχεση πως οι επαγγελματίες θα είναι ελεύθεροι να κάνουν τη δουλειά τους
- Οι διαδηλώσεις υπερασπίζονται την δημοκρατία ενάντια σε μια υποτιθέμενη απειλή δικτατορίας. Το νομοσχέδιο λαμβάνεται ως «αντιδημοκρατικό» και χτίζονται οι αντιφασιστικές συμμαχίες ενάντια στην κυβέρνηση. Η κριτική του καπιταλισμού και της δημοκρατίας δεν μπαίνουν κεντρικά.
- Υπάρχει συστηματική προσπάθεια να απομονωθούν τα πιο μάχιμα κομμάτια των διαδηλώσεων. Αυτή εκφράζεται με την επιστροφή κλασικών θεωριών πρακτόρων της αστυνομίας που μπαίνουν στις διαδηλώσεις και σπάνε βιτρίνες αλλά και με συμμαχίες της «υπεύθυνης» αριστεράς με αντιρατσιστικές οργανώσεις ενάντια στους «σπάστες» (casseurs).
- Η βιντεοσκόπηση των διαδηλώσεων ανάγεται σε μέσο δημοκρατικού αγώνα. Τα σμαρτόφωνα είναι παντού και βιντεοσκοπούν από τους μπάτσους μέχρι τους διαδηλωτές κατά τη διάρκεια σπασιμάτων ή συγκρούσεων. Οργανώνονται συμβολικά χάπενιγκ όπου οι διαδηλωτές κρατάνε το κινητό τους ή την κάμερά τους στον αέρα, ως όπλο στον αγώνα για τη διαφάνεια. Η διαφάνεια μπορεί να αθωώνει κάποιες και να οδηγήσει στην απόλυση κάποιων μπάτσων αλλά συνολικά πασιφικοποιεί (ειρηνεύει) τις διαδηλώσεις και στέλνει αγωνιζόμενους στη φυλακή. Αυτό έρχεται σε μια περίοδο όπου τουλάχιστον στην Τουλούζη παλεύουμε κάθε φορά να αποτρέψουμε την βιντεοσκόπηση παράνομων δράσεων σε πορείες και το λαϊβστρίμινγκ.
- Οι κινητοποιήσεις δεν έχουν συγκροτηθεί (ακόμα;) ως κίνημα με καθημερινότητα, δίκτυα σχέσεων, συνελεύσεις και άλλα.
Διαδηλώσεις και κορονοϊός
Όλες αυτές οι πορείες λάβαν χώρα σε καθεστώς λοκντάουν. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι με τους οποίους η συνθήκη του κορονοϊού επηρεάζει τις πορείες.
- Καταρχάς, ακόμα και με λοκντάουν, το γαλλικό κράτος είναι ακόμα υποχρεωμένο να σέβεται το δικαίωμα στη διαδήλωση. Αυτή όμως πρέπει να είναι επίσημα καλεσμένη και δηλωμένη στην περιφέρεια και να λάβει το ΟΚ. Για τους διαδηλωτές, η Περιφέρεια αποδέχτηκε τη χρήση βεβαίωσης μετακίνησης περίπτωσης 1, δηλαδή μετακίνηση από/προς χώρο εργασίας.
- Στην πράξη, η αστυνομία δεν έλεγχε τον κόσμο που πήγαινε στις νόμιμες διαδηλώσεις. Στην περίπτωση των παράνομων πορειών, η αστυνομία έλεγξε σε κάποιες περιπτώσεις τις βεβαιώσεις μετακίνησης και έκοψε πρόστιμα. Κατά τη διάρκεια της διάλυσης των παράνομων πορειών, η αστυνομία χρησιμοποιεί κυρίως δακρυγόνα και αύρες νερού αν χρειαστεί και κάποιες φορές περικυκλώνει τις τελευταίες ομαδοποιήσεις διαδηλωτών που δεν διαλύονται και έχουν μείνει σε μικρά νούμερα, πχ 50 άτομα. Εκεί έγιναν και οι περισσότεροι έλεγχοι βεβαίωσης. Παρόλα αυτά, η αστυνομία δεν έχει το δικαίωμα να αμφισβητήσει τη βεβαίωση μετακίνησης οπότε ο κόσμος που είχε βάλει πχ ψώνια ή βόλτα γλίτωσε το πρόστιμο.
- Σχεδόν όλοι οι διαδηλωτές και διαδηλώτριες φοράνε μάσκα. Βέβαια είναι και παράνομο να μην φορέσουν αλλά η αστυνομία δεν θα μπορούσε να μπει να κόψει πρόστιμα μέσα στην πορεία οπότε η χρήση μάσκας μάλλον γίνεται από επιλογή. Οι χαιρετισμοί έχουν αντικατασταθεί σε ένα βαθμό με χειρονομίες που μεταδίδουν λιγότερο τον ιό. Για παράδειγμα, ο κλασικός χαιρετισμός στη Γαλλία είναι το σταυρωτό φιλί. Αρκετοί διαδηλωτές το αντικαθιστούν με τσεκ αγκώνα ή τσεκ μπουνιάς. Συχνά το σταυρωτό φιλί επιμένει, αν και με μάσκα. Οι αποστάσεις στην πορεία είναι παρόμοιες με αυτές προ κορονοϊού, ίσως ελάχιστα αυξημένες.
- Οι πορείες και οι διαδηλώσεις λάβανε χώρα μετά το επιδημιολογικό πικ του δεύτερου κύματος. Στις 7 Νοέμβρη καταγράφηκε ο μεγαλύτερο αριθμός νέων κρουσμάτων (87.000) και από εκείνη τη μέρα και μετά τα νέα κρούσματα πέφτουν (τώρα είναι περίπου 10.000 τη μέρα).
- Οι πρώτες πορείες κατά τη διάρκεια του λοκντάουν ήταν ο μόνος νόμιμος τρόπος (δηλαδή χωρίς τον φόβο προστίμου) να βρεθεί κάποιος με τους φίλους και τις φίλες του. Τις υπόλοιπες ώρες είτε είμαστε μόνοι στη δουλειά (κάθε συλλογική πρακτική όπως γεύμα ή καφές με παρέα απαγορεύεται, τα ωράρια διευρύνθηκαν για να είμαστε μόνες στο γραφείο, τρώμε με αποστάσεις και πίνουμε τον καφέ μας με τη σειρά), είτε πάμε μόνοι για ψώνια είτε κάνουμε τζόγκινγκ μόνες. Αυτό αποτυπώθηκε ιδιαίτερα στην ατμόσφαιρα των διαδηλώσεων: παρεάκια που τα λέγανε, πηγαδάκια, γέλια και γενικά γιορτινή ατμόσφαιρα. Στις απογευματινές πορείες ειδικά υπήρχε κόσμος που κατέβαινε με μπίρες, πατατάκια και μουσική.
- Οι μεγαλύτερες πορείες (Σάββατο 28 Νοέμβρη) γίναν την πρώτη μέρα ανοίγματος της αγοράς.
Liberté, liberté !
Σε πολλές από αυτές τις πορείες ακούστηκε πολύ το σύνθημα «Ελευθερία». Για ποιά ελευθερία μιλάμε όμως; Την ελευθερία να δουλεύουμε και να ψωνίζουμε; Δυστυχώς, μάλλον ναι. Σε μία φάση όπου η ζωή περιορίζεται όλο και περισσότερο σε επιβίωση, δεν πρέπει να εκπλησσόμαστε που κομμάτι των διεκδικήσεων είναι και η επιστροφή στην κατανάλωση
Η αναρχική/κομμουνιστική κριτική στην καπιταλιστική ελευθερία του ατόμου να πουλάει την εργατική του δύναμη και να καταναλώνει εμπορεύματα, που αποτυπώνεται και στο κλασικό σύνθημα «Δούλεψε, κατανάλωσε και βούλωσέ το» (Travaille, consomme et ferme ta gueule), φαίνεται να προσπερνάει το γεγονός πως αυτό το συμβόλαιο δουλεύει αρκετά καλά. Η κατανάλωση μετά τη δουλειά (η μπίρα με τους συναδέλφους, το μαγαζί με τα είδη χόμπι, το προποτζίδικο κλπ) είναι κομμάτι του κοινωνικού συμβολαίου και σημαντικό τμήμα της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης. Αναπαραγωγή, όχι με όρους επιβίωσης (φαγητό και στέγη) αλλά με όρους κινητρου: 8 ώρες σε μια δουλειά του κώλου μπορούν να αγοράσουν -εκτός από τα απαραίτητα- και λίγη διασκέδαση.
Στο πρώτο λοκντάουν, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού ουσιαστικά πληρωνόταν από το κράτος για να μείνει σπίτι. Σε συνδυασμό με την πρώτη εμφάνιση ενός σχετικά άγνωστου ιού ο κόσμος έμεινε σπίτι του. Μάλιστα πολλοί αυτο-περιορίστηκαν και περισσότερο από τα κρατικά μέτρα ενώ η χρήση μάσκας που δεν ήταν ακόμα υποχρεωτική, ήταν συχνή.
Τη δεύτερη φορά σχεδόν όλες οι επιχειρήσεις λειτουργούν κανονικά· μόνες εξαιρέσεις τα μαγαζιά, η διασκέδαση (εστιατόρια/μπαρ/κινηματογράφοι κλπ) και υπηρεσίες (κομμωτήρια, γυμναστήρια). Αντίστοιχα, το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού δουλεύει κανονικά. Αλλά το απόγευμα, οι επιλογές είναι λίγες: τα μπαρ και τα εστιατόρια κλειστά, απαγόρευση κυκλοφορίας τη νύχτα, περιορισμός της κυκλοφορίας σε μία περίμετρο γύρω από το σπίτι. Πόσο νέτφλιξ να δει κανείς;
Δεν πρέπει να εκπλησσόμαστε που ένα από τα πιο κεντρικά συνθήματα σε όλες τις διαδηλώσεις αυτού του μήνα είναι το προβληματικό/μερικό «Ελευθερία» (Liberté). Ενώ καμία από τις διαδηλώσεις του περασμένου μήνα δεν στρεφόταν ενάντια στο λοκντάουν καθεαυτό, είναι εμφανές πως κομμάτι των διαδηλωτών βγαίνει στο δρόμο (και) με αυτό το επίδικο.
Αντιδράσεις από μαγαζάτορες
«Φοβάμαι πως θα ξαναζήσουμε αυτό το σενάριο που είναι πολύ κακό για την οικονομία […] Οι καταστηματάρχες μας υποφέραν σκληρά από τα 70 μαύρα Σάββατα των Κίτρινων Γιλέκων»
– Δήμαρχος Τουλούζης, 8 Δεκέμβρη 2020
Μετά τη μεγάλη πορεία του Σαββάτου 28, που ήταν και η πρώτη μέρα ανοίγματος των μαγαζιών μετά από περίπου ένα μήνα, οι μαγαζάτορες ζητήσαν την απαγόρευση των διαδηλώσεων στο κέντρο της πόλης τα Σάββατα. «Θέλουμε απλά να επιστρέψουμε σε μια κανονική κατάσταση όπου τα κέντρα των πόλεων δεν γίνονται κάθε Σάββατο πεδία αστικών ταραχών. Το δικαίωμα στη διαδήλωση δεν πρέπει να υπερέχει του δικαιώματος στην εργασία, στη βόλτα στην πόλη[…]», δήλωσε ο πρόεδρος της ομοσπονδίας καταστηματαρχών Τουλούζης διεκδικώντας τη δημιουργία «προστατευμένων εμπορικών ζωνών».
Η Περιφέρεια δεν συμφώνησε στην απαγόρευση των διαδηλώσεων αλλά τα μόνα δρομολόγια που δέχτηκε για τις νόμιμα καλεσμένες πορείες του Σαββάτου 5 Δεκεμβρίου ήταν δρομολόγια που περνούσαν μόνο περιφερειακά από το υπερ-κέντρο της πόλης.
Τι κάνουμε εμείς;
Κυρίως προσπαθούμε να υπερασπιστούμε δύο από τα σημαντικότερα πράγματα που κατακτήθηκαν κατά τη διάρκεια του κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων:τις μη-δηλωμένες ή αλλιώς άγριες πορείες (manifs non-declarées ou sauvages) και την αλληλεγγύη με τις πιο μάχιμες δράσεις των διαδήλωσεων (οδοφράγματα, εισβολή στα εμπορικά κέντρα των πόλεων, καταστροφή περιουσίας)
Πώς γίνεται αυτό;
Ανεβαίνουν καλέσματα για μη-δηλωμένες πορείες μέσα στο κέντρο της πόλης, τουλάχιστον όσο υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου που επιμένει να κατεβαίνει στο δρόμο.
Υπερασπιζόμαστε τις διαδηλώσεις ενάντια στην καταστολή. Τόσο κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης αλλά και μετά, με την υποστήριξη των συλληφθέντων. Μοιράζουμε ένα κειμενάκι με συμβουλές κατά τη διάρκεια της πορείας και μπορούμε να βάλουμε σε επαφή πιθανούς συλλεφθέντες με δικηγόρους.
Γράψαμε και εκτυπώσαμε ένα μικρό περιοδικό δρόμου που μοιράζουμε στις πορείες αλλά και σε μετρό, εργασιακούς χώρους κλπ. Έχει στόχο να περιέχει σύντομα άρθρα από αγώνες της περιόδου, την οπτική μας πάνω σε αυτούς αλλά και πλάκες, μιμίδια, σκίτσα, προτάσεις βιβλίων, ταινιών κλπ. Το περιοδικό, στα γαλλικά https://seumrevolution.noblogs.org/
Αντεπίθεση αστυνομίας στις πορείες
«Στηρίζω την απόφαση της επιτροπής #StopLoiSécuritéGlobale να ακυρώσει την πορεία του Σαββάτου στο Παρίσι. Η ανασφάλεια που δημιουργείται από τον Lallement (αρχηγός της αστυνομίας στο Παρίσι), την Alliance (δεξιό συνδικάτο αστυνομίας) και το μπλακ μπλοκ δεν επιτρέπει πλέον τις ειρηνικές διαδηλώσεις»
– Jean-Luc Mélenchon, 11 Δεκέμβρη 2020
«Πολλές εκατοντάδες σπάστες ήρθαν για να βιαιοπραγήσουν. Η σκληρή στρατηγική ενάντια στους σπάστες – 142 συλλήψεις και περικύκλωση της κεφαλής της πορείας – τους απέτρεψε και προστάτευσε τους καταστηματάρχες»
– Υπουργός Εσωτερικών, 12 Δεκέμβρη 2020
Για το Σάββατο 12 Δεκέμβρη άρχισε να κυκλοφορεί σε δίκτυα κίτρινων γιλέκων και στον αυτόνομο χώρο[6] ένα κάλεσμα για κεντρική συγκέντρωση στο Παρίσι. Συχνά τα κεντρικά καλέσματα για Παρίσι έρχονται σε στιγμές όπου ένα κίνημα χάνει σε δυναμική, σε μια προσπάθεια να βγει μια μεγάλη πορεία που θα παράξει δυνατές εικόνες και θα δώσει και πάλι αυτοπεποίθηση στον κόσμο.
Παράλληλα, στις 9 Δεκέμβρη, η επιτροπή #StopLoiSécuritéGlobale δήλωσε πως δεν θα καλέσει για πορεία στο Παρίσι στις 12 Δεκέμβρη επειδή «δεν μπορούν να εξασφαλιστούν οι συνθήκες ασφάλειας για τους διαδηλωτές». Η επιτροπή δημιουργήθηκε στα μέσα Νοέμβρη και συγκεντρώνει το μεγαλύτερο κομμάτι της θεσμικής εναντίωσης στο νομοσχέδιο Καθολικής Ασφάλειας: συνδικάτα δημοσιογράφων, ανθρωπιστικές οργανώσεις και αριστερά συνδικάτα.
Μετά τις δύο τελευταίες βδομάδες, το κλίμα είχε στηθεί για την βίαιη αντεπίθεση της αστυνομίας σε επίπεδο δρόμου. Ικανοποίηση του αιτήματος για τροποποίηση του άρθρου 24, καταδίκη των αστυνομικών που πλάκωσαν τον παραγωγό μουσικής, μιντιακή προπαγάνδα ενάντια στις διαδηλώσεις και και αποστασιοποίηση της θεσμικής αριστεράς από την πορεία του Σαββάτου 12 Δεκέμβρη. Πλέον, όσοι και όσες κατέβηκαν στον δρόμο αντιμετωπίστηκαν ως ριζοσπάστες, μπαχαλάκηδες, μηδενιστές. Στο Παρίσι είχαμε πολλαπλές απρόκλητες επιθέσεις της αστυνομίας στο κύριο σώμα της πορείας με στόχο να την κόψει σε πολλά κομμάτια, μαζικές προσαγωγές/συλλήψεις χωρίς να έχει προηγηθεί κανένα επεισόδιο και διάλυση της πορείας με το που έφτασε στον προορισμό της με αύρες νερού. Σε άλλες πολείς γίναν μαζικοί έλεγχοι ταυτότητας/βεβαιώσεων μετακίνησης, κλείσιμο σταθμών μετρό και αποκλεισμοί περιοχών από την αστυνομία ώστε να αποτραπεί η συγκέντρωση των διαδηλωτών.
Συνολικά, μάλλον βρισκόμαστε στο σημείο που οι κινητοποιήσεις υποχωρούν (ειδικά μετά την τροποποίηση του άρθρου 24 και την σκληρή καταστολή σε επίπεδο δρόμου το τελευταίο Σάββατο). Αλλά ποιός ξέρει. Το 2020 δεν τελείωσε ακόμη και μέχρι τώρα ήταν γεμάτο εκπλήξεις…
[1] «Είμαστε εδώ, ακόμα και αν ο Μακρόν δεν το θέλει, για την τιμή των εργαζόμενων και για έναν καλύτερο κόσμο», ένα από τα πιο δημοφιλή συνθήματα των κίτρινων γιλέκων, στο ρυθμό ποδοσφαιρικού συνθήματος. Ακούγεται πολύ και στις φετινές διαδηλώσεις.
[2] Στη Γαλλία, οι πορείες πρέπει να δηλωθούν στην Περιφέρεια (με οργανωτές + δρομολόγιο) για να είναι νόμιμες. Η Περιφέρεια (Prefecture, μπορούμε να το πούμε και Νομαρχία) μπορεί να απαγορεύσει μια πορεία, να ζητήσει αλλαγή δρομολογίου ή να την μετατρέψει σε (στατική) συγκέντρωση. Οι πορείες των κίτρινων γιλέκων σπάσαν αυτή την απαγόρευση στην πράξη με την οργάνωση μη-δηλωμένων (non déclarée) πορειών με χιλιάδες κόσμου και με αυθόρμητα δρομολόγια.
[3] Η φετινή φεμινιστική πορεία έγινε αρκετά θεσμική (άδεια από την περιφέρεια, φωτισμός του δημαρχείου σε αλληλεγγύη, αυτοδιάλυση της πορείας μετά το προκαθορισμένο δρομολόγιο). Άλλες χρονιές είναι πιο ριζοσπαστική με αυθόρμητο δρομολόγιο, συγκρούσεις κλπ.
[4] Τα ενισχυμένα πανό (banderole renforcée) φτιάχνονται με χοντρό μουσαμά και χειρολαβές με λάστιχο ή ξύλο. Είναι απαραίτητα για την άμυνα των διαδηλωτών απέναντι στα βαλλιστικά χτυπήματα της αστυνομίας: κυρίως τις λαστιχένιες σφαίρες αλλά και τα δακρυγόνα σε ευθεία βολή ή τις αύρες νερού.
[5] Για την πορεία του Σαββάτου 28 Νοέμβρη στην Τουλούζη ούτε οι ανθρωπιστικές οργανώσεις ούτε η αριστερά καλέσαν, πιθανώς από φόβο επεισοδίων αλλά και επειδή είχαν καλέσει ήδη μια μεγάλη πορεία την προηγούμενη Πέμπτη. Παρασκευή απόγευμα ανέβηκε ένα ανώνυμο κάλεσμα για συγκέντρωση και πορεία στο κέντρο της πόλης το οποίο κυκλοφόρησε σε σόσιαλ μίντια, ομάδες κίτρινων γιλέκων και αυτόνομα μίντια.
[6] Καλούμε αυτόνομο χώρο αυτό που στην Ελλάδα σε γενιικές γραμμές ονομάζουμε α/α χώρο ή και ανταγωνιστικό κίνημα. Λέγεται επίσης υπεραριστερά (ultragauche), ελευθεριακοί (libertaires) ή απλά χώρος (middle ou milieu).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου