Απ' το φθινόπωρο του '41, όταν ο «χυλός» και το «κολλυβοζούμι» του υπαλληλικού συσσιτίου αποτελούσαν τη «σπονδυλική στήλη» της διατροφής των υπαλλήλων, έχουμε τις πρώτες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Ζυμώσεις αρχίζουν, ζωηρές αρχικά, εντονότερες αργότερα.
Απρίλης 1942. Έρχεται το Πάσχα. Οι υπάλληλοι ζητούν έκτακτη οικονομική ενίσχυση. Και η κυβέρνηση Τσολάκογλου με την πίεση των υπαλλήλων αναγκάζεται να δώσει δυο δεκαπενθήμερα, απ' αυτά το δεύτερο σαν έκτακτο επίδομα για τις γιορτές, Πάσχα ήταν στις 3 του Απρίλη. Οταν την Τετάρτη του Πάσχα άνοιξε η αγορά ένα ξαφνικό κύμα αφάνταστης ακρίβειας ξεσήκωσε τη λαϊκή αγανάκτηση. Οι τιμές των τροφίμων πολλαπλασιάστηκαν απότομα. Το λάδι, που ήταν το βαρόμετρο της ακρίβειας από 1.400 - 1.600 δραχμές η οκά ανέβηκε στις 4.400 - 4.800! Ο αναβρασμός των υπαλλήλων έφθασε στο απροχώρητο. Τα δυο δεκαπενθήμερα είχαν απορροφηθεί. Και η κυβέρνηση αρνείται να δώσει άλλη ενίσχυση με την πρόφαση πως βαδίζουμε ολοταχώς προς τον πληθωρισμό! Τι έπρεπε να γίνει; Ήταν το γενικό ερώτημα. Να γίνει, να γίνει κάτι! Η κοινή επιθυμία. Τι όμως; Πώς και πότε;
Η Κεντρική Πανυπαλληλική Επιτροπή (ΚΠΕ) με τις ζυμώσεις της φούντωσε πιο πολύ τον αναβρασμό. Ο υπαλληλικός κόσμος, γεγονός αναμφίβολο, περνούσε πια οριστικά τον παθητικό κύκλο της απόγνωσης και της αναμονής στον ενεργητικό κύκλο της πάλης για την επιβίωση.
14 του Απρίλη 1942
Οι Τριατατικοί, πρωτοπορία στους υπαλληλικούς αγώνες, δακτυλογραφούν σε μερικά αντίτυπα μια θαρρετή προκήρυξη και την τοιχοκολλούν στην είσοδο του κεντρικού Ταχυδρομείου, στο Τηλεγραφείο και στο Τηλεφωνικό Κέντρο. Η προκήρυξη αυτή - η πρώτη δημοσιοϋπαλλική προκήρυξη στην περίοδο της σκλαβιάς - μιλούσε για το δραματικό κατάντημα των πολιτικών υπαλλήλων του κράτους, την τρομοκρατική τακτική της τριατατικής υπηρεσίας και καλούσε το προσωπικό σ' έναν αγώνα μαζικό.
Τα αντίτυπα της αληθινά ιστορικής αυτής προκήρυξης ήταν λιγοστά. Για να κατανοήσουμε την τολμηρή έκφραση της προκήρυξης δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως οι Τριατατικοί αποτελούνε το μαζικότερο υπαλληλικό κλάδο, που στο ενεργητικό του έχει την αξιολογότερη συνδικαλιστική παράδοση.
*Στις 14 του Απρίλη, μέρα Τρίτη, είχε αποφασισθεί απ' τη συνδικαλιστική επιτροπή των Τριατατικών, ομαδική παρουσίαση όλου του προσωπικού στο γεν. διευθυντή. Ένα περιστατικό, απ' τα συνηθισμένα της εποχής, άλλαξε ολωσδιόλου τον χαρακτήρα και τις συνέπειες της παρουσίασης. Σε μιαν αίθουσα του κεντρικού Ταχυδρομείου, πρωί-πρωί, ένας υπάλληλος, πάνω στη δουλειά του, κάνει αιμόπτυση και λιποθυμάει... Οι γύρω του συνάδελφοι εκατό και πάνω, ξεσπούν σε φωνές οργής και αγανάκτησης. Κάποιος ανεβαίνει σ' ένα τραπέζι και μιλάει: «Τι καθόμαστε!... τι περιμένουμε!... έτσι θα καταντήσουμε όλοι μας!... όχι, δε θα πεθάνουμε!...»... Τα λόγια του πνίγονται στις φωνές. Καλαμάρια, τσάντες, πέννες όλα πετιούνται... Το περιστατικό μαθαίνεται σ' όλο το μέγαρο, σ' όλα τα τμήματα. Ανάστατο το προσωπικό. Ένα πλήθος αλαφιασμένο και μανιασμένο ορμάει στο γραφείο του διευθυντή... Αυτός μαντεύει την εξέλιξη. Δεν προσπαθεί καν ν' αντιμετωπίσει την κατάσταση. Ειδοποιεί, μόνο, τον γενικό. Ο γενικός διατάζει ν' απολυθούν άμεσα 12 υπάλληλοι!
Η πυρκαϊά φούντωσε. Οι διανομείς συγκεντρώνονται στο εσωτερικό προαύλιο του Ταχυδρομείου. Η αναταραχή είναι ολοκληρωμένη, στο Τηλεφωνικό Κέντρο, στο Τηλεγραφείο, σε κάθε γραφείο και υπηρεσία. Γενική η αναστάτωση. Έρχεται το μεσημέρι, οι «βάρδιες» των υπαλλήλων αλλάζουν. Οι «πρωινοί» πληροφορούνε τους «απογευματινούς»... Ξαφνικά, κάποιος φωνάζει προς το προαύλιο: «Τι καθόμαστε παιδιά! Θα πεθάνουμε στα πόδια μας»! Δεύτερη φωνή απαντάει: «Απεργία !».
-- Ζήτω η απεργία ! ξεσπάει το συγκεντρωμένο στο προαύλιο πλήθος και μ' ενθουσιασμό πλημμυρίζει τους δρόμους αψηφώντας τους κινδύνους...
Τα βραδινά τμήματα των υπηρεσιών, όσα δεν είχαν ειδοποιηθεί έγκαιρα κατεβήκανε στην απεργία την άλλη μέρα. Οι επαρχιακοί Τριατατικοί ειδοποιηθήκα με τα τηλέφωνα, που ήταν ακόμα στα χέρια των υπαλλήλων. Έτσι, στον τριατατικό κλάδο η απεργία γενικεύτηκε. Η συνδικαλιστική επιτροπή των ΤΤΤ πήρε με πρωτοβουλία κι αποφασιστικότητα την κατάσταση στα χέρια της. Την άλλη μέρα (Τετάρτη) συμπληρώνεται και μετασχηματίζεται σ' Επιτροπή Αγώνα (απεργιακή επιτροπή). Κυκλοφορεί δεύτερη δακτυλογραφημένη προκήρυξη με περιεχόμενο όχι στενά οικονομικό, καλεί τους απεργούς «να συνεχίσουν τον αγώνα για το ψωμί και τη λευτεριά» !
Η είδηση της απεργίας των τριατατικών διαδόθηκε αστραπιαία. Οι άλλοι υπάλληλοι κι ο λαός πήραν αμέσως το μέρος των απεργών. Ο απογευματινός Τύπος της Τρίτης κι ο πρωινός της Τετάρτης αποσιωπήσαν το γεγονός με την απατηλή ελπίδα πως η απεργία μπορούσε να ξεθυμάνει και να σπάσει. Τέτοιο πράγμα δεν έγινε, γιατί δεν μπορούσε να γίνει. Οι εκβιαστικές προσπάθειες των κατακτητών, της κυβέρνησης και των διεφθαρμένων οργάνων της για τη διάσπαση της απεργίας δεν έφεραν αποτέλεσμα. Άρχισε η τρομοκρατία. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Συγκοινωνίας επιστρατεύθηκε ολόκληρο το προσωπικό των ΤΤΤ. «καθ' άπαν το κράτος» - ομολογείται έτσι πως η απεργία των Τριατατικών ήταν γενική. Προθεσμία προσέλευσης των απεργών ορίστηκε το πρωί της Πέμπτης. Οι απεργοί όμως έμειναν ακλόνητοι στις θέσεις τους. Κανείς δεν παρουσιάστηκε να πιάσει δουλειά.
Οι εφημερίδες της Πέμπτης (16 του Απρίλη) πήρανε την άδεια και συνάμα την εντολή απ' τη λογοκρισία να λύσουνε τη σιωπή τους. Είναι καιρός ν' αρχίσει ο πόλεμος των νεύρων-γκεσταπίτικη εφεύρεση για την εξουθένωση του ανθρώπου σε κρίσιμες στιγμές της ζωής του. Δημοσιεύεται η πρόσκληση των Τριατατικών απεργών να παρουσιασθούν στην υπηρεσία τους, γιατί αλλιώς θα εφαρμοσθούν εναντίον τους βαριές κυρώσεις! Διαφημίζεται κατάλληλα η «διά σήμερον διανομή μερίδος άρτου 80 δραμίων» και διαψεύδονται «αι φήμαι» για τη διάλυση των συνεταιρισμών.
Η απεργία εξελίσσεται σε πανυπαλληλική
Η ΚΠΕ, διατηρώντας απ' την πρώτη μέρα επαφή με την Επιτροπή Αγώνα των Τριατατικών, καθοδηγεί την απεργία και προσπαθεί να συγχρονίσει τη γενίκευσή της. Ο ενθουσιασμός παραμερίζει τους δισταγμούς, η οξύτατη οικονομική κατάσταση τούς ωθεί με βιασύνη στην πάλη. Μεγάλα «ποσοστά», ολόκληρες υπηρεσίες συντάσσονται με τους απεργούς. Στο 9ο Γυμνάσιο συνέρχονται, το απόγευμα, διακόσιοι, πάνω κάτω, αντιπρόσωποι υπαλλήλων. Συζητούν την κατάσταση κι αναβάλλουν τις αποφάσεις για την επόμενη μέρα.
Οι εθνοπροδότες υπηρέτες των ναζίδων φασιστών σπεύδουν να συμμορφωθούν, στις διαταγές - που συνήθισαν να εκτελούν (σ.σ. εννοεί την κυβέρνηση Τσολάκογλου). Συνεδριάζουν και ψηφίζουν νόμο, ένα νόμο χιτλερικό στη διατύπωση και χιτλερικό στην ουσία. Η απεργία των δημοσίων υπαλλήλων-το αίτημα της επιβίωσης - χαρακτηρίζεται «ιδιώνυμον» αδίκημα τιμωρούμενο και με την εσχάτη των ποινών, με το θάνατο!
Την Παρασκευή (17 του Απρίλη) οι εφημερίδες αγγέλλουν με χτυπητούς τίτλους τον χιτλερικό τούτο νόμο. Η απεργία όμως συνεχίζεται κι επεκτείνεται. Ο νόμος δε δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως», γιατί το προσωπικό του Εθνικού Τυπογραφείου αρνείται να εκτελέσει τη διαταγή κι αποφασίζει τη συμμετοχή του στην απεργία.
Το απόγευμα, στο 9ο Γυμνάσιο, πραγματοποιείται δεύτερη συνέλευση αντιπροσώπων των υπαλλήλων. Παίρνουν μέρος ως τριακόσιοι. Προεδρεύει ο γραμματέας της ΚΠΕ που μιλάει πάνω στο ξέσπασμα και την εξέλιξη της απεργίας και διαγράφει την άμεση, την επείγουσα ανάγκη κήρυξης πανυπαλληλικής απεργίας με συντονισμένη καθοδήγηση. Ο λόγος του είναι χείμαρρος σωστός, ορμητικός, με πάθος. Δε μιλούσε ο πεινασμένος υπάλληλος, που επαιτεί για να ζήσει. Τα λόγια του απηχούσαν έντονα τις διαθέσεις όλων των υπαλλήλων. Μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα πατριωτικής ανάτασης κι ενθουσιασμού αποφασίζεται η επέκταση της απεργίας σ' όλους τους κλάδους και τις υπηρεσίες της Αθήνας και του Πειραιά. Εκλέγονται οι απεργιακές επιτροπές για την κάθε υπηρεσία ή κλάδο ή κατάστημα. Οι υπεύθυνοι των επιτροπών αυτών απαρτίζουν την Κεντρική Επιτροπή Αγώνα (ΚΕΑ). Απ' αυτή τη στιγμή η απεργιακή πάλη των δημοσίων υπαλλήλων παίρνει ενιαία και συγκεκριμένη καθοδήγηση, περνάει μορφολογικά και ουσιαστικά σε πλήρη οργανωμένη ανάπτυξη.
Το Σάββατο (18 του Απρίλη) η απεργία γενικεύεται. Όσοι υπάλληλοι αργοπόρησαν, κατεβαίνουν κι αυτοί στον απεργιακό στίβο. Σε περίοπτη θέση δημοσιεύεται στον πρωινό Τύπο πολύστηλο άρθρο του υπουργού των «Παραγωγικών υπουργείων» Γκοτζαμάνη με τον παραπλανητικό τίτλο «η κυβέρνησις διά την προστασίαν του λαού κατά των εχθρών του». Ο γερμανόδουλος αυτός πανυπουργός γράφει ανάμεσα στις άλλες κομπογιανίτικες οικονομολογικές και δημοσιονομικές θεωρίες του, ότι «... ώφειλαν, λοιπόν να πειθαρχήσουν εάν εσκέπτοντο μόνον τα συμφέροντά των και τον άρτον των... δεν είναι δυνατόν συνεπώς, να δικαιολογηθή η ανταρσία των υπαλλήλων από οικονομικούς μόνον λόγους. Η κυβέρνησις ...θα φανή αμείλικτος κατά των ταραχοποιών και ταραξιών...»! Αλλά το άρθρο δεν αρκούσε. Το ζήτημα δεν είναι μικρό. Ο Γκοτζαμάνης παίρνει το βάρος της ευθύνης για ό,τι γίνεται. Γι' αυτό συμπληρώνει τα κενά του άρθρου του με δηλώσεις ανάλογης ειλικρίνειας κι εντιμότητας. Απειλεί και υπόσχεται, μα κυρίως απειλεί: «Η κυβέρνησις ... δηλοί, ότι θα εφαρμόση μέτρα αυστηρότατα και αυτήν ακόμα την ποινήν του θανάτου!». Ο Θάνατος!... αυτό ήταν το άλφα και το ωμέγα της χιτλερικής «πειθούς», η τρανότερη επιτυχία της φασιστικής επιβολής.
Η νίκη
Η θανατική ποινή και τα τρομοκρατικά μέτρα, που εξαπέλυσε η κυβέρνηση έφεραν αντίθετα αποτελέσματα. Η παθητική στάση των απεργών άλλαξε. Οι συλλήψεις τούς είχαν εξαγριώσει. Κάπου προς το Σταθμό του Λαρισαϊκού κρατούνται πολλοί απεργοί απ' αυτούς 69 είναι Τριατατικοί, μαζί και γυναίκες. Εκεί, με πρόστυχα κι απάνθρωπα μέσα, εκβιάζονται να υπογράψουν δηλώσεις αποκήρυξης της απεργίας. Οι πιέσεις δεν κλόνισαν παρά μόνο δυο - τρεις. Οι άλλοι αρνήθηκαν, επίμονα, εμψυχωμένα, ως και μέσα στο Στρατοδικείο. Γιατί έγινε κι αυτό. Ο Τσολάκογλου έστειλε τους απεργούς Ελληνες υπαλλήλους να δικασθούν στα ελληνικά στρατοδικεία «προς παραδειγματισμόν»! Ενας Τριατατικός (απ' τον Πειραιά) απολογήθηκε ορθά - κοφτά: «Προκειμένου να πεθάνω απ' την πείνα προτίμησα ν' αγωνισθώ !». Οι λακέδες όμως του χιτλεροφασισμού είχαν χάσει κάθε ίχνος εντροπής. Οκτώ μήνες φυλάκιση καταδικάστηκε ο Τριατατικός για το θάρρος του, κι άλλοι σ' άλλες ποινές. Μερικοί αθωώθηκαν.
Κυριακή (19 του Απρίλη). Οι πρωινές εφημερίδες δημοσιεύουν απειλητικές δηλώσεις του πρωθυπουργού Τσολάκογλου. Θεώρησε αναγκαίο να μιλήσει κι αυτός για την «αντεθνική» ενέργεια των υπαλλήλων: «...είτε απουσιάζουν διαρκώς των γραφείων των είτε μετεβλήθησαν εις φορείς των διαφόρων διαδόσεων και επικρίσεων, αίτινες επεδείνωσαν την θέσιν του κράτους, και επομένως αυτοί, όργανα του κράτους, έβαλον κατά του κράτους... Η κυβέρνησις ούτε είναι διατεθειμένη ν' ακούσει τα αιτήματα των απεργών, ους θεωρεί εκτός νόμου... Δεν ομιλώ διά τας κυρώσεις, καθ' όσον ο νόμος θα εφαρμοσθή κατά γράμμα... Ωσαύτως με εκπλήσσει το θράσος των υπαλλήλων...»!
Ταυτόχρονα, διαφημίζονται διάφορα επισιτιστικά μέτρα: Διανομή «μερίδος άρτου 80 δραμίων». Απόφαση για την αποδέσμευση «των οσπρίων, των χαρουπιών, του πετιμεζίου, του θειϊκού χαλκού, των ξύλων, των ξυλανθράκων, των κρομμύων ως απαρχή γενικωτέρας αποδεσμεύσεως»!
Δευτέρα (20 του Απρίλη). Τα απεργιακό κύμα κατακλύζει όλες τις υπηρεσίες. Ολοκληρώνεται η απεργία και στο υπουργείο Εσωτερικών. Ομάδες απεργών ξεκινούν από διάφορα σημεία, «ορμητήρια», και βαδίζουν προς το Πολιτικό Γραφείο, όπου συνεδριάζει το υπουργικό συμβούλιο. Στη διαδρομή επιτήδειες διαδόσεις τρομοκρατούν τα πλήθη των υπαλλήλων κι έτσι στο Πολιτικό Γραφείο συγκεντρώνονται αραιές ομαδούλες που πλαισιώνουν την Κεντρική Επιτροπή Αγώνα. Ο Τσολάκογλου αρνείται να δεχθεί την Επιτροπή και το υπόμνημα υποβάλλεται με τον «επί της τάξεως» αστυνόμο.
Η Επιτροπή, προσπαθώντας να επιτύχει οπωσδήποτε επαφή με την κυβέρνηση, διευκολύνεται από τους ανωτέρους υπαλλήλους του υπουργείου Οικονομικών. Οι ανώτεροι αυτοί παρουσιάζονται το απόγευμα της Δευτέρας στο Γκοτζαμάνη, υποβάλλουν τ' αιτήματα των υπαλλήλων και τα υποστηρίζουν. Ο υπουργός μιλάει τούτη τη φορά πιο μαλακά, αφήνοντας περιθώρια συζήτησης, και δίνει υποσχέσεις άμεσης καλυτέρευσης της θέσης των υπαλλήλων, επαναφοράς των απεργών στις θέσεις τους, απόλυσης των συλληφθέντων κλπ.
Το βράδυ συνεδριάζουν μαζί οι ανώτεροι του υπουργείου Οικονομικών και η Κεντρική Επιτροπή Αγώνα. Πολύωρες συζητήσεις κατασταλάζουν σε ορισμένα συμπεράσματα. Αργά τη νύχτα αποχωρούν οι ανώτεροι οικονομικοί και συνεχίζεται η σύσκεψη της ΚΕΑ ως τα ξημερώματα. Οι υποσχέσεις του Γκοτζαμάνη κρίνονται τελικά ικανοποιητικές κι αποφασίζεται η λύση της απεργίας στις 9 το πρωί.
Τρίτη (21 του Απριλίου). Ο Τύπος δημοσιεύει διαλλακτικές δηλώσεις του Τσολάκογλου: «Εν ονόματι κλπ. κλπ. καλώ τους υπαλλήλους, όπως προσέλθουν εις τας υπηρεσίας των. Η κυβέρνησις επέδειξε πατρικόν ενδιαφέρον υπέρ αυτών...»! Και η θανατική ποινή; Οι συλλήψεις, οι ξυλοδαρμοί, οι καταδίκες, η «αμείλικτος τιμωρία», οι απολύσεις; Ολ' αυτά, λέγονται τώρα «πατρικόν ενδιαφέρον»!
Οι απεργοί όμως αγνοούν το διορισμένο πρωθυπουργό. Κανείς δεν εισακούει την έκκλησή του και κανείς δεν παρουσιάζεται. Ώσπου έρχεται η εντολή της Κεντρικής Επιτροπής Αγώνα για τη λύση της απεργίας. Η οκταήμερη απεργιακή πάλη των δημοσίων υπαλλήλων τερματίζεται. Οι απεργοί επανέρχονται ομαδικά στις υπηρεσίες τους. Ο αντίκτυπος της απεργίας δε περιορίστηκε στο εσωτερικό. Οι συμμαχικοί ραδιοσταθμοί της Αγγλίας, της Αμερικής και της Σοβιετικής Ρωσίας, μ' ενθουσιασμό παρακολούθησαν όλες τις φάσεις της απεργίας και καλούσαν τους λαούς των σκλαβωμένων χωρών ν' ακολουθήσουν το παράδειγμα των Ελλήνων δημοσίων υπαλλήλων.
Η νίκη των απεργών ήταν αναμφισβήτητη. Οι υπάλληλοι επανήλθαν όλοι στις θέσεις τους, οι κρατούμενοι απελευθερώθηκαν, οι εκκρεμείς δίκες στα στρατοδικεία σταμάτησαν, η κυβέρνηση διέταξε αλλεπάλληλες προκαταβολές μισθών και τελικά με το νομοθετικό διάταγμα 1424/1942 χορήγησε το πρώτο σοβαρό επίδομα, που ήταν μια κλιμακωτή αύξηση μέχρι 300%. Η πληρωμή του μισθού ορίστηκε δεκαπενθήμερη κι αυτό ήταν πρόσθετη αύξηση.
Οι άμεσες οικονομικές συνέπειες της απεργίας, αυτές καθεαυτές, επισφραγίζουν την επιτυχία της. Το κέρδος όμως δεν ήταν αποκλειστικά αυτό. Η απεργία κατέδειξε στους υπαλλήλους πως η περίοδος της σκλαβιάς θα 'ναι σκληρή, το εθνικό αίτημα της επιβίωσης θα συναντούσε ολοένα και μεγαλύτερη αντίδραση, για να σπάσει η αντίδραση και το συνεπακόλουθό της η τρομοκρατία, έπρεπε ν' αναπτυχθούν αγώνες. Η πείρα του πρώτου οκταήμερου απεργιακού τους αγώνα στάθηκε αλάθητος οδηγός τους και μοναδικός εμψυχωτής τους.
*Ο Χ. Φλωράκης, ένα από τα βασικά στελέχη τότε των «τριατατικών» (των εργαζομένων στη τηλεφωνία, την τηλεγραφία και το ταχυδρομείο), εκ των ισχυρότερων ταξικών συνδικάτων του Μεσοπολέμου, έγραφε: «Ήταν απόγευμα γύρω στις 4 η ώρα, όταν λιποθύμησε από την πείνα ένας διανομέας στη μεγάλη σάλα του Κεντρικού. Γύρω από το λιπόθυμο συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, όπως και όλοι οι υπάλληλοι. Ήταν όλοι τους αγανακτισμένοι, αναστατωμένοι και στο στόμα τους προφέρονταν συνεχώς η λέξη απεργία — με απόφαση και οργή. Το ίδιο εκείνο βράδυ, αφού γίνανε και οι σχετικές συνεννοήσεις με την επαρχία αποφασίστηκε να κατεβούμε σε Παντριατατική απεργία. Οι καιροί ήταν ώριμοι. Γι' αυτό και από την πρώτη μέρα η απεργία μας σημείωσε καταπληκτική επιτυχία, παρά το γεγονός ότι οι τριατατικοί ήμασταν επιστρατευμένοι από τους Γερμανούς και κάθε απεργιακή κίνηση πρόβλεπε την ποινή του θανάτου. Όμως η απεργία μας παρουσιάστηκε τόσο καθολική, που οι κατακτητές δεν τολμήσανε να προβούνε σε εκτελέσεις, αλλά μονάχα στη σύλληψη καμιά τριανταριά συναδέλφων τριατατικών, που τους κλείσανε στο Σταθμό Λαρίσης.
Στο μεταξύ οργανωθήκανε ομάδες επαγρύπνησης και συμπαράστασης και η απεργία τράβηξε τον δρόμο της μπροστά. Την πρώτη προκήρυξη, θυμάμαι, και μέχρι να οργανωθεί ο παράνομος μηχανισμός των τριατατικών, τη δακτυλογραφήσαμε στο σπίτι ενός γιατρού μικροβιολόγου στην οδό Βερανζέρου, που διέθετε κάποια γραφομηχανή...»rizospastis
Απ' το φθινόπωρο του '41, όταν ο «χυλός» και το «κολλυβοζούμι» του υπαλληλικού συσσιτίου αποτελούσαν τη «σπονδυλική στήλη» της διατροφής των υπαλλήλων, έχουμε τις πρώτες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Ζυμώσεις αρχίζουν, ζωηρές αρχικά, εντονότερες αργότερα.
Απρίλης 1942. Έρχεται το Πάσχα. Οι υπάλληλοι ζητούν έκτακτη οικονομική ενίσχυση. Και η κυβέρνηση Τσολάκογλου με την πίεση των υπαλλήλων αναγκάζεται να δώσει δυο δεκαπενθήμερα, απ' αυτά το δεύτερο σαν έκτακτο επίδομα για τις γιορτές, Πάσχα ήταν στις 3 του Απρίλη. Οταν την Τετάρτη του Πάσχα άνοιξε η αγορά ένα ξαφνικό κύμα αφάνταστης ακρίβειας ξεσήκωσε τη λαϊκή αγανάκτηση. Οι τιμές των τροφίμων πολλαπλασιάστηκαν απότομα. Το λάδι, που ήταν το βαρόμετρο της ακρίβειας από 1.400 - 1.600 δραχμές η οκά ανέβηκε στις 4.400 - 4.800! Ο αναβρασμός των υπαλλήλων έφθασε στο απροχώρητο. Τα δυο δεκαπενθήμερα είχαν απορροφηθεί. Και η κυβέρνηση αρνείται να δώσει άλλη ενίσχυση με την πρόφαση πως βαδίζουμε ολοταχώς προς τον πληθωρισμό! Τι έπρεπε να γίνει; Ήταν το γενικό ερώτημα. Να γίνει, να γίνει κάτι! Η κοινή επιθυμία. Τι όμως; Πώς και πότε;
Η Κεντρική Πανυπαλληλική Επιτροπή (ΚΠΕ) με τις ζυμώσεις της φούντωσε πιο πολύ τον αναβρασμό. Ο υπαλληλικός κόσμος, γεγονός αναμφίβολο, περνούσε πια οριστικά τον παθητικό κύκλο της απόγνωσης και της αναμονής στον ενεργητικό κύκλο της πάλης για την επιβίωση.
14 του Απρίλη 1942
Οι Τριατατικοί, πρωτοπορία στους υπαλληλικούς αγώνες, δακτυλογραφούν σε μερικά αντίτυπα μια θαρρετή προκήρυξη και την τοιχοκολλούν στην είσοδο του κεντρικού Ταχυδρομείου, στο Τηλεγραφείο και στο Τηλεφωνικό Κέντρο. Η προκήρυξη αυτή - η πρώτη δημοσιοϋπαλλική προκήρυξη στην περίοδο της σκλαβιάς - μιλούσε για το δραματικό κατάντημα των πολιτικών υπαλλήλων του κράτους, την τρομοκρατική τακτική της τριατατικής υπηρεσίας και καλούσε το προσωπικό σ' έναν αγώνα μαζικό.
Τα αντίτυπα της αληθινά ιστορικής αυτής προκήρυξης ήταν λιγοστά. Για να κατανοήσουμε την τολμηρή έκφραση της προκήρυξης δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως οι Τριατατικοί αποτελούνε το μαζικότερο υπαλληλικό κλάδο, που στο ενεργητικό του έχει την αξιολογότερη συνδικαλιστική παράδοση.
*Στις 14 του Απρίλη, μέρα Τρίτη, είχε αποφασισθεί απ' τη συνδικαλιστική επιτροπή των Τριατατικών, ομαδική παρουσίαση όλου του προσωπικού στο γεν. διευθυντή. Ένα περιστατικό, απ' τα συνηθισμένα της εποχής, άλλαξε ολωσδιόλου τον χαρακτήρα και τις συνέπειες της παρουσίασης. Σε μιαν αίθουσα του κεντρικού Ταχυδρομείου, πρωί-πρωί, ένας υπάλληλος, πάνω στη δουλειά του, κάνει αιμόπτυση και λιποθυμάει... Οι γύρω του συνάδελφοι εκατό και πάνω, ξεσπούν σε φωνές οργής και αγανάκτησης. Κάποιος ανεβαίνει σ' ένα τραπέζι και μιλάει: «Τι καθόμαστε!... τι περιμένουμε!... έτσι θα καταντήσουμε όλοι μας!... όχι, δε θα πεθάνουμε!...»... Τα λόγια του πνίγονται στις φωνές. Καλαμάρια, τσάντες, πέννες όλα πετιούνται... Το περιστατικό μαθαίνεται σ' όλο το μέγαρο, σ' όλα τα τμήματα. Ανάστατο το προσωπικό. Ένα πλήθος αλαφιασμένο και μανιασμένο ορμάει στο γραφείο του διευθυντή... Αυτός μαντεύει την εξέλιξη. Δεν προσπαθεί καν ν' αντιμετωπίσει την κατάσταση. Ειδοποιεί, μόνο, τον γενικό. Ο γενικός διατάζει ν' απολυθούν άμεσα 12 υπάλληλοι!
Η πυρκαϊά φούντωσε. Οι διανομείς συγκεντρώνονται στο εσωτερικό προαύλιο του Ταχυδρομείου. Η αναταραχή είναι ολοκληρωμένη, στο Τηλεφωνικό Κέντρο, στο Τηλεγραφείο, σε κάθε γραφείο και υπηρεσία. Γενική η αναστάτωση. Έρχεται το μεσημέρι, οι «βάρδιες» των υπαλλήλων αλλάζουν. Οι «πρωινοί» πληροφορούνε τους «απογευματινούς»... Ξαφνικά, κάποιος φωνάζει προς το προαύλιο: «Τι καθόμαστε παιδιά! Θα πεθάνουμε στα πόδια μας»! Δεύτερη φωνή απαντάει: «Απεργία !».
-- Ζήτω η απεργία ! ξεσπάει το συγκεντρωμένο στο προαύλιο πλήθος και μ' ενθουσιασμό πλημμυρίζει τους δρόμους αψηφώντας τους κινδύνους...
Τα βραδινά τμήματα των υπηρεσιών, όσα δεν είχαν ειδοποιηθεί έγκαιρα κατεβήκανε στην απεργία την άλλη μέρα. Οι επαρχιακοί Τριατατικοί ειδοποιηθήκα με τα τηλέφωνα, που ήταν ακόμα στα χέρια των υπαλλήλων. Έτσι, στον τριατατικό κλάδο η απεργία γενικεύτηκε. Η συνδικαλιστική επιτροπή των ΤΤΤ πήρε με πρωτοβουλία κι αποφασιστικότητα την κατάσταση στα χέρια της. Την άλλη μέρα (Τετάρτη) συμπληρώνεται και μετασχηματίζεται σ' Επιτροπή Αγώνα (απεργιακή επιτροπή). Κυκλοφορεί δεύτερη δακτυλογραφημένη προκήρυξη με περιεχόμενο όχι στενά οικονομικό, καλεί τους απεργούς «να συνεχίσουν τον αγώνα για το ψωμί και τη λευτεριά» !
Η είδηση της απεργίας των τριατατικών διαδόθηκε αστραπιαία. Οι άλλοι υπάλληλοι κι ο λαός πήραν αμέσως το μέρος των απεργών. Ο απογευματινός Τύπος της Τρίτης κι ο πρωινός της Τετάρτης αποσιωπήσαν το γεγονός με την απατηλή ελπίδα πως η απεργία μπορούσε να ξεθυμάνει και να σπάσει. Τέτοιο πράγμα δεν έγινε, γιατί δεν μπορούσε να γίνει. Οι εκβιαστικές προσπάθειες των κατακτητών, της κυβέρνησης και των διεφθαρμένων οργάνων της για τη διάσπαση της απεργίας δεν έφεραν αποτέλεσμα. Άρχισε η τρομοκρατία. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Συγκοινωνίας επιστρατεύθηκε ολόκληρο το προσωπικό των ΤΤΤ. «καθ' άπαν το κράτος» - ομολογείται έτσι πως η απεργία των Τριατατικών ήταν γενική. Προθεσμία προσέλευσης των απεργών ορίστηκε το πρωί της Πέμπτης. Οι απεργοί όμως έμειναν ακλόνητοι στις θέσεις τους. Κανείς δεν παρουσιάστηκε να πιάσει δουλειά.
Οι εφημερίδες της Πέμπτης (16 του Απρίλη) πήρανε την άδεια και συνάμα την εντολή απ' τη λογοκρισία να λύσουνε τη σιωπή τους. Είναι καιρός ν' αρχίσει ο πόλεμος των νεύρων-γκεσταπίτικη εφεύρεση για την εξουθένωση του ανθρώπου σε κρίσιμες στιγμές της ζωής του. Δημοσιεύεται η πρόσκληση των Τριατατικών απεργών να παρουσιασθούν στην υπηρεσία τους, γιατί αλλιώς θα εφαρμοσθούν εναντίον τους βαριές κυρώσεις! Διαφημίζεται κατάλληλα η «διά σήμερον διανομή μερίδος άρτου 80 δραμίων» και διαψεύδονται «αι φήμαι» για τη διάλυση των συνεταιρισμών.
Η απεργία εξελίσσεται σε πανυπαλληλική
Η ΚΠΕ, διατηρώντας απ' την πρώτη μέρα επαφή με την Επιτροπή Αγώνα των Τριατατικών, καθοδηγεί την απεργία και προσπαθεί να συγχρονίσει τη γενίκευσή της. Ο ενθουσιασμός παραμερίζει τους δισταγμούς, η οξύτατη οικονομική κατάσταση τούς ωθεί με βιασύνη στην πάλη. Μεγάλα «ποσοστά», ολόκληρες υπηρεσίες συντάσσονται με τους απεργούς. Στο 9ο Γυμνάσιο συνέρχονται, το απόγευμα, διακόσιοι, πάνω κάτω, αντιπρόσωποι υπαλλήλων. Συζητούν την κατάσταση κι αναβάλλουν τις αποφάσεις για την επόμενη μέρα.
Οι εθνοπροδότες υπηρέτες των ναζίδων φασιστών σπεύδουν να συμμορφωθούν, στις διαταγές - που συνήθισαν να εκτελούν (σ.σ. εννοεί την κυβέρνηση Τσολάκογλου). Συνεδριάζουν και ψηφίζουν νόμο, ένα νόμο χιτλερικό στη διατύπωση και χιτλερικό στην ουσία. Η απεργία των δημοσίων υπαλλήλων-το αίτημα της επιβίωσης - χαρακτηρίζεται «ιδιώνυμον» αδίκημα τιμωρούμενο και με την εσχάτη των ποινών, με το θάνατο!
Την Παρασκευή (17 του Απρίλη) οι εφημερίδες αγγέλλουν με χτυπητούς τίτλους τον χιτλερικό τούτο νόμο. Η απεργία όμως συνεχίζεται κι επεκτείνεται. Ο νόμος δε δημοσιεύεται στην «Εφημερίδα της Κυβερνήσεως», γιατί το προσωπικό του Εθνικού Τυπογραφείου αρνείται να εκτελέσει τη διαταγή κι αποφασίζει τη συμμετοχή του στην απεργία.
Το απόγευμα, στο 9ο Γυμνάσιο, πραγματοποιείται δεύτερη συνέλευση αντιπροσώπων των υπαλλήλων. Παίρνουν μέρος ως τριακόσιοι. Προεδρεύει ο γραμματέας της ΚΠΕ που μιλάει πάνω στο ξέσπασμα και την εξέλιξη της απεργίας και διαγράφει την άμεση, την επείγουσα ανάγκη κήρυξης πανυπαλληλικής απεργίας με συντονισμένη καθοδήγηση. Ο λόγος του είναι χείμαρρος σωστός, ορμητικός, με πάθος. Δε μιλούσε ο πεινασμένος υπάλληλος, που επαιτεί για να ζήσει. Τα λόγια του απηχούσαν έντονα τις διαθέσεις όλων των υπαλλήλων. Μέσα σε μιαν ατμόσφαιρα πατριωτικής ανάτασης κι ενθουσιασμού αποφασίζεται η επέκταση της απεργίας σ' όλους τους κλάδους και τις υπηρεσίες της Αθήνας και του Πειραιά. Εκλέγονται οι απεργιακές επιτροπές για την κάθε υπηρεσία ή κλάδο ή κατάστημα. Οι υπεύθυνοι των επιτροπών αυτών απαρτίζουν την Κεντρική Επιτροπή Αγώνα (ΚΕΑ). Απ' αυτή τη στιγμή η απεργιακή πάλη των δημοσίων υπαλλήλων παίρνει ενιαία και συγκεκριμένη καθοδήγηση, περνάει μορφολογικά και ουσιαστικά σε πλήρη οργανωμένη ανάπτυξη.
Το Σάββατο (18 του Απρίλη) η απεργία γενικεύεται. Όσοι υπάλληλοι αργοπόρησαν, κατεβαίνουν κι αυτοί στον απεργιακό στίβο. Σε περίοπτη θέση δημοσιεύεται στον πρωινό Τύπο πολύστηλο άρθρο του υπουργού των «Παραγωγικών υπουργείων» Γκοτζαμάνη με τον παραπλανητικό τίτλο «η κυβέρνησις διά την προστασίαν του λαού κατά των εχθρών του». Ο γερμανόδουλος αυτός πανυπουργός γράφει ανάμεσα στις άλλες κομπογιανίτικες οικονομολογικές και δημοσιονομικές θεωρίες του, ότι «... ώφειλαν, λοιπόν να πειθαρχήσουν εάν εσκέπτοντο μόνον τα συμφέροντά των και τον άρτον των... δεν είναι δυνατόν συνεπώς, να δικαιολογηθή η ανταρσία των υπαλλήλων από οικονομικούς μόνον λόγους. Η κυβέρνησις ...θα φανή αμείλικτος κατά των ταραχοποιών και ταραξιών...»! Αλλά το άρθρο δεν αρκούσε. Το ζήτημα δεν είναι μικρό. Ο Γκοτζαμάνης παίρνει το βάρος της ευθύνης για ό,τι γίνεται. Γι' αυτό συμπληρώνει τα κενά του άρθρου του με δηλώσεις ανάλογης ειλικρίνειας κι εντιμότητας. Απειλεί και υπόσχεται, μα κυρίως απειλεί: «Η κυβέρνησις ... δηλοί, ότι θα εφαρμόση μέτρα αυστηρότατα και αυτήν ακόμα την ποινήν του θανάτου!». Ο Θάνατος!... αυτό ήταν το άλφα και το ωμέγα της χιτλερικής «πειθούς», η τρανότερη επιτυχία της φασιστικής επιβολής.
Η νίκη
Η θανατική ποινή και τα τρομοκρατικά μέτρα, που εξαπέλυσε η κυβέρνηση έφεραν αντίθετα αποτελέσματα. Η παθητική στάση των απεργών άλλαξε. Οι συλλήψεις τούς είχαν εξαγριώσει. Κάπου προς το Σταθμό του Λαρισαϊκού κρατούνται πολλοί απεργοί απ' αυτούς 69 είναι Τριατατικοί, μαζί και γυναίκες. Εκεί, με πρόστυχα κι απάνθρωπα μέσα, εκβιάζονται να υπογράψουν δηλώσεις αποκήρυξης της απεργίας. Οι πιέσεις δεν κλόνισαν παρά μόνο δυο - τρεις. Οι άλλοι αρνήθηκαν, επίμονα, εμψυχωμένα, ως και μέσα στο Στρατοδικείο. Γιατί έγινε κι αυτό. Ο Τσολάκογλου έστειλε τους απεργούς Ελληνες υπαλλήλους να δικασθούν στα ελληνικά στρατοδικεία «προς παραδειγματισμόν»! Ενας Τριατατικός (απ' τον Πειραιά) απολογήθηκε ορθά - κοφτά: «Προκειμένου να πεθάνω απ' την πείνα προτίμησα ν' αγωνισθώ !». Οι λακέδες όμως του χιτλεροφασισμού είχαν χάσει κάθε ίχνος εντροπής. Οκτώ μήνες φυλάκιση καταδικάστηκε ο Τριατατικός για το θάρρος του, κι άλλοι σ' άλλες ποινές. Μερικοί αθωώθηκαν.
Κυριακή (19 του Απρίλη). Οι πρωινές εφημερίδες δημοσιεύουν απειλητικές δηλώσεις του πρωθυπουργού Τσολάκογλου. Θεώρησε αναγκαίο να μιλήσει κι αυτός για την «αντεθνική» ενέργεια των υπαλλήλων: «...είτε απουσιάζουν διαρκώς των γραφείων των είτε μετεβλήθησαν εις φορείς των διαφόρων διαδόσεων και επικρίσεων, αίτινες επεδείνωσαν την θέσιν του κράτους, και επομένως αυτοί, όργανα του κράτους, έβαλον κατά του κράτους... Η κυβέρνησις ούτε είναι διατεθειμένη ν' ακούσει τα αιτήματα των απεργών, ους θεωρεί εκτός νόμου... Δεν ομιλώ διά τας κυρώσεις, καθ' όσον ο νόμος θα εφαρμοσθή κατά γράμμα... Ωσαύτως με εκπλήσσει το θράσος των υπαλλήλων...»!
Ταυτόχρονα, διαφημίζονται διάφορα επισιτιστικά μέτρα: Διανομή «μερίδος άρτου 80 δραμίων». Απόφαση για την αποδέσμευση «των οσπρίων, των χαρουπιών, του πετιμεζίου, του θειϊκού χαλκού, των ξύλων, των ξυλανθράκων, των κρομμύων ως απαρχή γενικωτέρας αποδεσμεύσεως»!
Δευτέρα (20 του Απρίλη). Τα απεργιακό κύμα κατακλύζει όλες τις υπηρεσίες. Ολοκληρώνεται η απεργία και στο υπουργείο Εσωτερικών. Ομάδες απεργών ξεκινούν από διάφορα σημεία, «ορμητήρια», και βαδίζουν προς το Πολιτικό Γραφείο, όπου συνεδριάζει το υπουργικό συμβούλιο. Στη διαδρομή επιτήδειες διαδόσεις τρομοκρατούν τα πλήθη των υπαλλήλων κι έτσι στο Πολιτικό Γραφείο συγκεντρώνονται αραιές ομαδούλες που πλαισιώνουν την Κεντρική Επιτροπή Αγώνα. Ο Τσολάκογλου αρνείται να δεχθεί την Επιτροπή και το υπόμνημα υποβάλλεται με τον «επί της τάξεως» αστυνόμο.
Η Επιτροπή, προσπαθώντας να επιτύχει οπωσδήποτε επαφή με την κυβέρνηση, διευκολύνεται από τους ανωτέρους υπαλλήλους του υπουργείου Οικονομικών. Οι ανώτεροι αυτοί παρουσιάζονται το απόγευμα της Δευτέρας στο Γκοτζαμάνη, υποβάλλουν τ' αιτήματα των υπαλλήλων και τα υποστηρίζουν. Ο υπουργός μιλάει τούτη τη φορά πιο μαλακά, αφήνοντας περιθώρια συζήτησης, και δίνει υποσχέσεις άμεσης καλυτέρευσης της θέσης των υπαλλήλων, επαναφοράς των απεργών στις θέσεις τους, απόλυσης των συλληφθέντων κλπ.
Το βράδυ συνεδριάζουν μαζί οι ανώτεροι του υπουργείου Οικονομικών και η Κεντρική Επιτροπή Αγώνα. Πολύωρες συζητήσεις κατασταλάζουν σε ορισμένα συμπεράσματα. Αργά τη νύχτα αποχωρούν οι ανώτεροι οικονομικοί και συνεχίζεται η σύσκεψη της ΚΕΑ ως τα ξημερώματα. Οι υποσχέσεις του Γκοτζαμάνη κρίνονται τελικά ικανοποιητικές κι αποφασίζεται η λύση της απεργίας στις 9 το πρωί.
Τρίτη (21 του Απριλίου). Ο Τύπος δημοσιεύει διαλλακτικές δηλώσεις του Τσολάκογλου: «Εν ονόματι κλπ. κλπ. καλώ τους υπαλλήλους, όπως προσέλθουν εις τας υπηρεσίας των. Η κυβέρνησις επέδειξε πατρικόν ενδιαφέρον υπέρ αυτών...»! Και η θανατική ποινή; Οι συλλήψεις, οι ξυλοδαρμοί, οι καταδίκες, η «αμείλικτος τιμωρία», οι απολύσεις; Ολ' αυτά, λέγονται τώρα «πατρικόν ενδιαφέρον»!
Οι απεργοί όμως αγνοούν το διορισμένο πρωθυπουργό. Κανείς δεν εισακούει την έκκλησή του και κανείς δεν παρουσιάζεται. Ώσπου έρχεται η εντολή της Κεντρικής Επιτροπής Αγώνα για τη λύση της απεργίας. Η οκταήμερη απεργιακή πάλη των δημοσίων υπαλλήλων τερματίζεται. Οι απεργοί επανέρχονται ομαδικά στις υπηρεσίες τους. Ο αντίκτυπος της απεργίας δε περιορίστηκε στο εσωτερικό. Οι συμμαχικοί ραδιοσταθμοί της Αγγλίας, της Αμερικής και της Σοβιετικής Ρωσίας, μ' ενθουσιασμό παρακολούθησαν όλες τις φάσεις της απεργίας και καλούσαν τους λαούς των σκλαβωμένων χωρών ν' ακολουθήσουν το παράδειγμα των Ελλήνων δημοσίων υπαλλήλων.
Η νίκη των απεργών ήταν αναμφισβήτητη. Οι υπάλληλοι επανήλθαν όλοι στις θέσεις τους, οι κρατούμενοι απελευθερώθηκαν, οι εκκρεμείς δίκες στα στρατοδικεία σταμάτησαν, η κυβέρνηση διέταξε αλλεπάλληλες προκαταβολές μισθών και τελικά με το νομοθετικό διάταγμα 1424/1942 χορήγησε το πρώτο σοβαρό επίδομα, που ήταν μια κλιμακωτή αύξηση μέχρι 300%. Η πληρωμή του μισθού ορίστηκε δεκαπενθήμερη κι αυτό ήταν πρόσθετη αύξηση.
Οι άμεσες οικονομικές συνέπειες της απεργίας, αυτές καθεαυτές, επισφραγίζουν την επιτυχία της. Το κέρδος όμως δεν ήταν αποκλειστικά αυτό. Η απεργία κατέδειξε στους υπαλλήλους πως η περίοδος της σκλαβιάς θα 'ναι σκληρή, το εθνικό αίτημα της επιβίωσης θα συναντούσε ολοένα και μεγαλύτερη αντίδραση, για να σπάσει η αντίδραση και το συνεπακόλουθό της η τρομοκρατία, έπρεπε ν' αναπτυχθούν αγώνες. Η πείρα του πρώτου οκταήμερου απεργιακού τους αγώνα στάθηκε αλάθητος οδηγός τους και μοναδικός εμψυχωτής τους.
*Ο Χ. Φλωράκης, ένα από τα βασικά στελέχη τότε των «τριατατικών» (των εργαζομένων στη τηλεφωνία, την τηλεγραφία και το ταχυδρομείο), εκ των ισχυρότερων ταξικών συνδικάτων του Μεσοπολέμου, έγραφε: «Ήταν απόγευμα γύρω στις 4 η ώρα, όταν λιποθύμησε από την πείνα ένας διανομέας στη μεγάλη σάλα του Κεντρικού. Γύρω από το λιπόθυμο συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, όπως και όλοι οι υπάλληλοι. Ήταν όλοι τους αγανακτισμένοι, αναστατωμένοι και στο στόμα τους προφέρονταν συνεχώς η λέξη απεργία — με απόφαση και οργή. Το ίδιο εκείνο βράδυ, αφού γίνανε και οι σχετικές συνεννοήσεις με την επαρχία αποφασίστηκε να κατεβούμε σε Παντριατατική απεργία. Οι καιροί ήταν ώριμοι. Γι' αυτό και από την πρώτη μέρα η απεργία μας σημείωσε καταπληκτική επιτυχία, παρά το γεγονός ότι οι τριατατικοί ήμασταν επιστρατευμένοι από τους Γερμανούς και κάθε απεργιακή κίνηση πρόβλεπε την ποινή του θανάτου. Όμως η απεργία μας παρουσιάστηκε τόσο καθολική, που οι κατακτητές δεν τολμήσανε να προβούνε σε εκτελέσεις, αλλά μονάχα στη σύλληψη καμιά τριανταριά συναδέλφων τριατατικών, που τους κλείσανε στο Σταθμό Λαρίσης.
Στο μεταξύ οργανωθήκανε ομάδες επαγρύπνησης και συμπαράστασης και η απεργία τράβηξε τον δρόμο της μπροστά. Την πρώτη προκήρυξη, θυμάμαι, και μέχρι να οργανωθεί ο παράνομος μηχανισμός των τριατατικών, τη δακτυλογραφήσαμε στο σπίτι ενός γιατρού μικροβιολόγου στην οδό Βερανζέρου, που διέθετε κάποια γραφομηχανή...»rizospastis
*Ο Χ. Φλωράκης, ένα από τα βασικά στελέχη τότε των «τριατατικών» (των εργαζομένων στη τηλεφωνία, την τηλεγραφία και το ταχυδρομείο), εκ των ισχυρότερων ταξικών συνδικάτων του Μεσοπολέμου, έγραφε: «Ήταν απόγευμα γύρω στις 4 η ώρα, όταν λιποθύμησε από την πείνα ένας διανομέας στη μεγάλη σάλα του Κεντρικού. Γύρω από το λιπόθυμο συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, όπως και όλοι οι υπάλληλοι. Ήταν όλοι τους αγανακτισμένοι, αναστατωμένοι και στο στόμα τους προφέρονταν συνεχώς η λέξη απεργία — με απόφαση και οργή. Το ίδιο εκείνο βράδυ, αφού γίνανε και οι σχετικές συνεννοήσεις με την επαρχία αποφασίστηκε να κατεβούμε σε Παντριατατική απεργία. Οι καιροί ήταν ώριμοι. Γι' αυτό και από την πρώτη μέρα η απεργία μας σημείωσε καταπληκτική επιτυχία, παρά το γεγονός ότι οι τριατατικοί ήμασταν επιστρατευμένοι από τους Γερμανούς και κάθε απεργιακή κίνηση πρόβλεπε την ποινή του θανάτου. Όμως η απεργία μας παρουσιάστηκε τόσο καθολική, που οι κατακτητές δεν τολμήσανε να προβούνε σε εκτελέσεις, αλλά μονάχα στη σύλληψη καμιά τριανταριά συναδέλφων τριατατικών, που τους κλείσανε στο Σταθμό Λαρίσης.
Στο μεταξύ οργανωθήκανε ομάδες επαγρύπνησης και συμπαράστασης και η απεργία τράβηξε τον δρόμο της μπροστά. Την πρώτη προκήρυξη, θυμάμαι, και μέχρι να οργανωθεί ο παράνομος μηχανισμός των τριατατικών, τη δακτυλογραφήσαμε στο σπίτι ενός γιατρού μικροβιολόγου στην οδό Βερανζέρου, που διέθετε κάποια γραφομηχανή...»rizospastis
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου