Οι πέντε Κουβανοί, μιλούν για την ζωή τους ανάμεσα στην εργατική τάξη των ΗΠΑ

«Είναι οι φτωχοί που υφίστανται την αγριότητα του συστήματος ‘δικαιοσύνης’ των ΗΠΑ»

 «Επέλεξαν πέντε απομακρυσμένα σημεία για να εκτίσουμε τις άδικες ποινές μας: Ο Χεράρδο στην Καλιφόρνια. Ο Ραμόν στο Τέξας. Ο Ρενέ στην Πενσιλβάνια. Ο Φερνάντο στο Ουισκόνσιν. Εγώ στο Κολοράντο. … Παρόλα αυτά τίποτα δεν μπορούσε να αποτρέψει τους Πέντε από το να δρούμε ως ένας άνθρωπος, να τραβήξουμε, μαζί με τον λαό μας και τους υποστηρικτές μας απ’ όλο τον κόσμο, τον μακρύ δρόμο του αγώνα για την ελευθερία.» ΑΝΤΟΝΙΟ ΓΚΕΡΕΡΟ

Πέντε Κουβανοί επαναστάτες, με κατηγορίες στημένες το 1998 από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, έζησαν μέχρι και 16 χρόνια ως κομμάτι της εργατικής τάξης των ΗΠΑ που βρίσκεται πίσω από τα κάγκελα. Καθένας τους άπλωσε το χέρι στους συγκρατούμενούς του με σεβασμό, αλληλεγγύη και μέσα από το προσωπικό του παράδειγμα. Ως απάντηση εισέπραξε σεβασμό και αλληλεγγύη.

Τι προετοίμασε τους Πέντε Κουβανούς να δράσουν όπως έδρασαν; Πάνω απ’ όλα η σοσιαλιστική επανάσταση της Κούβας: Η συμπεριφορά τους ενσαρκώνει υποδειγματικά τον ταξικό χαρακτήρα και τις αξίες της.

Με κατανόηση, αντικειμενικότητα και χιούμορ, οι Χεράρδο Ερνάντες, Ραμόν Λαμπανίνο, Αντόνιο Γκερέρο, Φερνάντο Γκονζάλες και Ρενέ Γκονζάλες μιλούν για την καπιταλιστική κοινωνία των ΗΠΑ και το σύστημα «δικαιοσύνης» τους. Αλλά και για το μέλλον της Κουβανικής Επανάστασης.

Εισαγωγή

ΤΗΣ ΜΕΡΙ-ΑΛΙΣ ΓΟΥΟΤΕΡΣ

Τίποτα από όσα συνέβησαν δεν αφορά εμάς ως άτομα. Αφορά τον κουβανικό λαό τον οποίο εκπροσωπούμε.

ΑΝΤΟΝΙΟ ΓΚΕΡΕΡΟ ΦΛΕΒΑΡΗΣ 2015

Στις 12 Σεπτέμβρη 1998 η κυβέρνηση των ΗΠΑ, με επιδρομές «σοκ και δέους» τα χαράματα από τις ομοσπονδιακές αστυνομικές δυνάμεις της κυβέρνησης Κλίντον, συνέλαβε δέκα Κουβανούς που ζούσαν και δούλευαν στη νότια Φλόριντα και στη συνέχεια ανακοίνωσε στον κόσμο ολόκληρο ότι είχε εξαρθρώσει ένα δίκτυο «κατασκόπων του Κάστρο». Πέντε από τους συλληφθέντες πολύ γρήγορα έκαναν συμφωνίες συνεργασίας με τους δεσμοφύλακές τους και εξαφανίστηκαν από την Ιστορία.

Οι υπόλοιποι πέντε, από εκείνη τη στιγμή και μετά, ξεκίνησαν να γράφουν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της Κουβανικής Επανάστασης. Ένα νέο κεφάλαιο στον αγώνα της διεθνούς εργατικής τάξης και των λαϊκών μαζών για την απελευθέρωσή τους από την ιμπεριαλιστική καταπίεση και την καπιταλιστική εκμετάλλευση.

Οι Gerardo Hernández (Χεράρδο Ερνάντες), Ramón Labañino (Ραμόν Λαμπανίνο), Antonio Guerrero (Αντό- νιο Γκερέρο), Fernando González (Φερνάντο Γκονζάλες) και René González (Ρενέ Γκονζάλες) είναι σήμερα γνωστοί στον κόσμο ως οι «Πέντε Κουβανοί» και στην Κούβα ως οι «Πέντε Ήρωες».

Απέναντι στις εντονότατες πιέσεις που δέχτηκαν από τους εισαγγελείς της Ουάσιγκτον, καθένας από τους Πέντε αρνήθηκε να μετατραπεί σε προδότη του εαυτού του και της Επανάστασης που υπερασπιζόταν. Αψήφησαν απειλές, προσπάθειες εξαγοράς και το «θάψιμό» τους επί δεκαεφτά μήνες στην απομόνωση. Αρνήθηκαν να δηλώσουν ένοχοι στις στημένες κατηγορίες που τους επέρριπτε η κυβέρνηση των ΗΠΑ ή να επιδιώξουν συμβιβασμό με τους εισαγγελείς. Υπερασπίστηκαν με περηφάνια όλα όσα είχαν κάνει για να προστατέψουν τον λαό τους ενάντια στις τρομοκρατικές επιθέσεις που Κουβανοί εχθροί της επανάστασης εξαπέλυαν με ατιμωρησία από το έδαφος των ΗΠΑ, εξηγώντας παράλληλα πώς και γιατί οι πράξεις τους ήταν επί- σης προς το συμφέρον της συντριπτικής πλειονότητας του λαού των ΗΠΑ.

Με ακλόνητη αξιοπρέπεια και πεποίθηση, οι Πέντε αντιμετώπισαν την ολόπλευρη αγριότητα του καπιταλιστικού συστήματος δικαιοσύνης το οποίο περιγράφουν στις σελίδες που ακολουθούν.

Δικασμένοι και καταδικασμένοι με αστήρικτες κατηγορίες που περιλάμβαναν συνωμοσία για διεξαγωγή κατασκοπείας και, στην περίπτωση του Χεράρδο Ερνάντες, συνωμοσία για διάπραξη φόνου, οι Πέντε πέρασαν πάνω από δεκαέξι χρόνια καθοδηγώντας –με τη στάση που τήρησαν και το παράδειγμά τους μέσα στη φυλακή– ένα διεθνές «σώμα ενόρκων» απαρτιζόμενο από εκατομμύρια ανθρώπους που συσπειρώθηκαν στον αγώνα για να κερδίσουν οι Πέντε την ελευθερία τους.

Στις 17 Δεκέμβρη 2014 η μάχη αυτή έληξε νικηφόρα. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανέστειλε το υπόλοιπο των ποινών του Χεράρδο, του Ραμόν και του Αντόνιο, των τριών που παρέμεναν έγκλειστοι στο έδαφος των ΗΠΑ. Η Κούβα τούς υποδέχτηκε με μια αυθόρμητη έκρηξη χαράς, καθώς εκατομμύρια Κουβανοί ξεχύθηκαν στους δρόμους. «Από εκείνη τη στιγμή και μετά», λέει ο Αντόνιο, «όλος ο χρόνος της φυλακής σβήστηκε».

Η χρονιά που ακολούθησε μετά την απελευθέρωσή τους ήταν χρονιά κατά την οποία μοιράστηκαν με τους αγαπημένους τους τη χαρά της επανένωσης. Ήταν μια νίκη, σύμφωνα με τα λόγια του Ρενέ, «ενάντια στην ακραία βαναυσότητα της πιο ισχυρής αυτοκρατορίας σε όλη την Ιστορία», η οποία προσπάθησε να «απομονώσει, να καταστρέψει, να διαιρέσει και να εξευτελίσει της οικογένειές μας». Ήταν επίσης ένας χρόνος «γείωσης», όπως έχει πει ο Ραμόν, και ενημέρωσης από πρώτο χέρι –από τον λαό της Κούβας και του κόσμου– καθώς «προσγειωνόμασταν και συντονιζόμασταν», αφήνοντας πίσω τα χρόνια που πέρα- σαν πίσω από τοίχους και κάγκελα.

Για την Κούβα η απελευθέρωση των Πέντε ήταν προαπαιτούμενο προκειμένου να ανταποκριθεί θετικά στην μεταστροφή της Ουάσιγκτον από την 55άχρονη πολιτική της άρνησης αναγνώρισης τη νομιμότητας της κυβέρνησης και των θεσμών που εγκαθιδρύθηκαν από την νικηφόρα σοσιαλιστική επανάσταση. Την ημέρα που οι Πέντε ξανάσμιξαν σε κουβανικό έδαφος, ο Κουβανός πρόεδρος Ραούλ Κάστρο και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσαν ότι οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών, που είχαν διακοπεί από την Ουάσιγκτον το 1961, πρόκειται να αποκατασταθούν.

Κάνοντας μια τέτοια ανακοίνωση, ο Ομπάμα αναγνώριζε ότι η πολιτική που εφαρμόστηκε από ένδεκα διακυβερνήσεις, τόσο του Δημοκρατικού όσο και του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, δεν κατάφερε να πετύχει τους στόχους αυτών που κυβερνούν τις ΗΠΑ. Παρά τις δεκαετίας οικονομικού στραγγαλισμού, επιχειρούμενης διπλωματικής απομόνωσης, πολιτικής δυσφήμισης και προκλήσεων ενορχηστρωμένων από τις ΗΠΑ –χωρίς να αναφέρουμε τις τρομοκρατικές επιχειρήσεις τόσων χρόνων, τις απόπειρες δολοφονίας, μια αποτυχημένη εισβολή, ακόμα και την απειλή πυρηνικού αφανισμού– οι άνθρωποι του μόχθου της Κούβας επέμεναν στην άρνησή τους να υποταχθούν στα κελεύσματα της Ουάσιγκτον. Αναγνώριζε ότι ήταν πια καιρός να δοκιμάσουν διαφορετικές μεθόδους.

Το βιβλίο Είναι οι φτωχοί που υφίστανται την αγριότητα του συστήματος «δικαιοσύνης» των ΗΠΑ: Οι Πέντε Κουβανοί μιλούν για τη ζωή τους μέσα στην εργατική τάξη των ΗΠΑ δεν είναι μια –προσκολλημένη στο παρελθόν– αναφορά για τις κακουχίες της φυλακής ή για τη μάχη που κέρδισε την ελευθερία τους. Κοιτάζει στο μέλλον και αφορά κάτι ακόμα πιο σημαντικό.

Τι ήταν αυτό που έκανε του Πέντε Κουβανούς ικανούς να δράσουν όπως έδρασαν αυτά τα 16 χρόνια; Τι τους προ- ετοίμασε ώστε σήμερα να αποτελούν πλέον ένα τέτοιο παράδειγμα;  

Ξαφνικά, τον Σεπτέμβρη του 1998, δεν ήταν πια απλώς Κουβανοί επαναστάτες, που παράλληλα με το να κατοικούν και να ζουν στις ΗΠΑ προσωρινά και με ανασφάλεια όπως άλλοι μετανάστες εργάτες, επιτελούσαν σημαντικό έργο για την υπεράσπιση της πατρίδας τους. Μέσα σε μία μέρα, έγιναν Κουβανοί επαναστάτες και κομμουνιστές ενταγμένοι ουσιαστικά στην εργατική τάξη των ΗΠΑ.

Όπως εκατομμύρια άλλοι, βίωσαν από πρώτο χέρι τι σημαίνει καπιταλιστική «δικαιοσύνη» στις ΗΠΑ – αυτό που ο Ραμόν αποκαλεί «μια τεράστια μηχανή που αλέθει ανθρώπους». Στις ΗΠΑ, που έχουν το υψηλότερο ποσοστό φυλακισμένων στον κόσμο, σήμερα, αυτή τη στιγμή, γύρω στα εφτά εκατομμύρια άντρες και γυναίκες –ένας αριθμός ίσος με τα δυο τρίτα του πληθυσμού της Κούβας– ζουν είτε πίσω από τα κάγκελα είτε «αλυσοδεμένοι», υπό κάποιο είδος δικαστικής επίβλεψης, με περιοριστικούς όρους ή αναστολή. «Ζούσαμε σε μια μικρογραφία του έξω κόσμου» επισημαίνει ο Χεράρδο. «Γνωρίσαμε τα προβλήματα πολλών περιοχών».

Στην πορεία αυτών των χρόνων, οι Πέντε έμαθαν για την ταξική πάλη στις ΗΠΑ «από τα μέσα». Και αυτό συμπεριλάμβανε μια ανακάλυψη που, όπως έγραψε ο Ραμόν, εξέπληξε και τους ίδιους: την επίδραση της νικηφόρου κουβανικής επανάστασης –από τα πρώτα της κιόλας χρόνια– σε σημαντικά στρώματα εργαζομένων και νέων στις ΗΠΑ.

Το Είναι οι φτωχοί που υφίστανται την αγριότητα του συστήματος «δικαιοσύνης» των ΗΠΑ αναφέρεται στην πραγματικότητα των ταξικών σχέσεων στις ΗΠΑ χωρίς υπερβολές ή διαστρεβλώσεις, καθώς οι Πέντε αντλούν από τις δικές τους εμπειρίες με ένα ασυνήθιστο βαθμό κατανόησης, αντικειμενικότητας και χιούμορ.

«Οποιοσδήποτε μπορεί να γράψει ένα ποίημα», λέει ο Αντόνιο στους φοιτητές του κεντρικού πανεπιστημίου θετικών και πολυτεχνικών σπουδών της Αβάνας. «Αλλά το να περάσεις δεκαεφτά μήνες στην απομόνωση και δεκαέξι χρόνια στη φυλακή και να δημιουργείς πίνακες που δεν περιέχουν ούτε ίχνος μίσους… αυτό είναι αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο είχαμε διαπαιδαγωγηθεί ως επαναστάτες. Είναι κάτι που ήμασταν ικανοί να καταφέρουμε χάρη στην επανάσταση».

Τα λόγια του Αντόνιο εκφράζουν ένα από τα πιο ση- μαντικά πράγματα που θα βρει ο αναγνώστης στο βιβλίο αυτό. Όπως λένε ο Αντόνιο και ο Ρενέ στους φοιτητές, τίποτα δεν τους εξόπλισε γι’ αυτό το πρωινό του Σεπτέμβρη του 1998 εκτός από την ίδια την Κουβανική Επανάσταση και την πορεία που ακολούθησε η επαναστατική ηγεσία από την έναρξη της. Αυτό που τους προετοίμασε ήταν η διαπαιδαγώγηση και οι αξίες (η διαπαιδαγώγηση και οι αξίες του προλεταριακού διεθνισμού, θα έλεγα καλύτερα) που αφομοίωσαν ως νέοι άνθρωποι μεγαλώνοντας στην Κούβα.

«Ας πάρουμε για παράδειγμα την κατάσταση στην οποία βρεθήκαμε όταν μας συνέλαβαν το 1998», λέει ο Αντόνιο.

Βάζουν μπροστά σου έναν τύπο που σου ζητάει να παραδεχτείς κάτι που δεν έχεις κάνει. Σου λέει ότι αν «συνεργαστείς», μπορείς να ανακτήσεις όλα τα υλικά αγαθά που είχες πριν και να επιστρέψεις στην κανονική σου ζωή. Αν όχι, σου λέει ο άνθρωπος αυτός, «Θα σου επιβάλουμε τόσο μακρά ποινή που θα πεθάνεις στη φυλακή». Οπότε πρέπει να είσαι προετοιμασμένος γι’ αυτό. Πρέπει να έχεις από πριν επεξεργαστεί μέσα σου τι θα κάνεις σε μια τέτοια στιγμή. Άπαξ και περάσεις αυτή τη δοκιμασία και πεις όχι, αρχίζεις να καταλαβαίνεις ότι είσαι πιο ευτυχισμένος από τους άλλους γύρω σου. Ο κόσμος το βλέπει αυτό και λέει «Βρε συ! Γιατί γελάς όλη την ώρα; Γιατί είσαι τόσο χαρούμενος;»

Οι φυλακές που χτίζει η άρχουσα τάξη δεν είναι μέρη άγνωστα για τους εργαζόμενους που μάχονται για τα συμφέροντα τους. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται περίτρανα από τις στημένες κατηγορίες και τις μαζικές φυλακίσεις που έχουν σημαδέψει απεργιακές μάχες, εξεγέρσεις, εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες και προλεταριακές επαναστάσεις ανά τον κόσμο εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Όμως το τι στάση κρατούν μέσα στη φυλακή οι επαναστάτες, οι κομμουνιστές, είναι κάθε φορά και μια ξεχωριστή δοκιμασία. Δεσπόζουσες φυσιογνωμίες όπως ο Νοτιοαφρικανός επαναστάτης ηγέτης Νέλσον Μαντέλα και ο Κουβανός Φιντέλ Κάστρο αποτελούν και οι δύο παράδειγμα, όπως και ο Μάλκολμ Χ, ακολουθώντας μια διαφορετική διαδρομή.

Η αφήγηση που ακολουθεί ανοίγει ένα παράθυρο που μας επιτρέπει να γνωρίσουμε την πολιτική ζωή των Πέντε πίσω από τα κάγκελα. Το παράδειγμα που μας δίνουν αξίζει να γίνει αντικείμενο μελέτης και υπόδειγμα στάσης.

Δεν υπάρχει ίχνος ρομαντισμού γύρω από τη ζωή στη φυλακή σε αυτές τις σελίδες, ούτε η παραμικρή υπόνοια ότι τα σωφρονιστικά ιδρύματα των ΗΠΑ είναι οτιδήποτε άλλο από ανεπίδεκτα αναμόρφωσης εργαλεία ταξικής αντεκδίκησης και τιμωρίας. Οτιδήποτε άλλο παρά μια αναπαράσταση, σε γκροτέσκα μεγέθυνση, των κοινωνικών σχέσεων, των αξιών και των «επιχειρηματικών πρακτικών» του κανιβαλικού καπιταλιστικού κόσμου που έχουν γεννήσει το σύστημα «δικαιοσύνης» των ΗΠΑ. Και βέβαια αναπόσπαστο στοιχείο τους είναι η ελεγχόμενη υπόθαλψη της βίας, των συμμοριών, του εμπορίου ναρκωτικών και του ρατσισμού προκειμένου να «οργανωθεί» η ζωή της φυλακής και να τσακίσει το ηθικό των ανθρώπινων όντων που βρίσκονται πίσω από τα κάγκελα.

Το απέραντο δίκτυο φυλακών που απλώνεται σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ δεν είναι παρά ο προάγγελος του τρόμου που επιβάλλεται σε χώρες άλλων λαών, σε τόπους των οποίων τα ονόματα έχουν γίνει διαβόητα όπως το Γκουαντάναμο, το Άμπου Γκράιμπ, το Μπάγκραμ.

Ένα από τα πιο συγκλονιστικά μέρη του βιβλίου είναι οι ιστορίες Κουβανών συμπατριωτών τους που οι Πέντε συνάντησαν στις φυλακές των ΗΠΑ, αρκετοί από τους οποίους είχαν εκτίσει ποινές και στις φυλακές της Κούβας. «Στις φυλακές των ΗΠΑ επιδιώκουν να σου στερήσουν την ανθρώπινή σου υπόσταση. Στην Κούβα ο φυλακισμένος είναι και αυτός ένας ακόμη άνθρωπος». Αυτό συνοψίζει τις διαμετρικά αντίθετες κοινωνικές σχέσεις και ταξικές αξίες που περιγράφονται εδώ.

Πίσω από τα κάγκελα των φυλακών των ΗΠΑ, οι Πέντε επίσης δέχτηκαν αλληλεγγύη και έχαιραν σεβασμού, που κέρδισαν μέσα από τις πράξεις σεβασμού και αλληλεγγύης που απλόχερα πρόσφεραν στους άλλους. Η εξιστόρησή τους διανθίζεται από παραδείγματα. Πολλοί αναγνώστες θα ξαφνιαστούν μαθαίνοντας ότι, όπως σημειώνει ο Ρενέ, «όλοι μας καταφέραμε να εκτίσουμε τις ποινές μας χωρίς κανένα πρόβλημα από σωφρονιστικούς υπαλλήλους ή άλλους κρατούμενους». Αλλά αυτό δεν ήταν προδιαγεγραμμένο. Είναι έκφραση των κοινωνικών προτύπων συμπεριφοράς που αφομοίωσαν και εφάρμοσαν ως Κουβανοί επαναστάτες.

Στην Κούβα, «είναι φυσιολογικό για τους ανθρώπους να βοηθούν ο ένας τον άλλο, να συνεργάζονται μεταξύ τους» λέει ο Ραμόν. «Δεν είναι θέμα μιας ‘καλής τακτικής’. Είναι απλά μια πραγματικότητα», είναι η συνέπεια μιας επανάστασης που ανέτρεψε την κοινωνική τάξη πραγμάτων του αιμοβόρου ανταγωνισμού που είναι ο καπιταλισμός, καθώς και μιας ηγεσίας που για δεκαετίες διατηρεί σταθερά την πορεία αυτή απέναντι σε κάθε εμπόδιο.

Αυτό είναι το παράδειγμα που πρόσφεραν ο Χεράρδο, ο Ραμόν, ο Αντόνιο, ο Φερνάντο και ο Ρενέ ζώντας ανάμεσα στην εργατική τάξη των ΗΠΑ.  

Σε αντίθεση με επαναστάτες που φυλακίζονται για πολιτικές πράξεις σε πολλές άλλες χώρες, οι Πέντε δεν είχαν την πολυτέλεια να εκτίσουν την ποινή τους μαζί. Όπως αποτυπώνει στο εξώφυλλο η ζωγραφιά του Αντόνιο, στάλθηκαν σε «πέντε απομακρυσμένες μεταξύ τους φυλακές». Αφού τους αποδόθηκαν οι δρακόντειες ποινές τους –για τρεις από αυτούς ισόβια χωρίς δικαίωμα αναστολής– ο Χεράρδο και ο Ρενέ δεν ξαναείδαν κανέναν από τους «αδερφούς» τους. Ο Αντόνιο, ο Ραμόν και ο Φερνάντο πέρασαν μαζί μόνο ένα σύντομο διάστημα στο Ομοσπονδιακό Κέντρο Κράτησης του Μαϊάμι το 2009, όταν μεταφέρθηκαν εκεί για την ακροαματική διαδικασία επανεξέτασης των ποινών τους.

Το γεγονός ότι ο καθένας τους ήταν μόνος του για τόσα πολλά χρόνια –και το ότι παρόλα αυτά έδρασαν ως ένας άνθρωπος– αποτελεί άλλο ένα μέτρο της δύναμης των πολιτικών τους συνηθειών και του ηθικού τους αναστήματος.

«Υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα αξιοποιήσω τον χρόνο στη φυλακή προς όφελος μου» εξηγεί ο Φερνάντο, «ότι θα φύγω με την πνευματική και σωματική μου υγεία άθικτες … αφιέρωσα πολύ χρόνο στο διάβασμα. … Έλεγα και ξαναέλεγα στον εαυτό μου ότι, παρότι περνούσα μέσα από τη φυλακή, δεν θα έπρεπε να μετατραπώ σε ‘φυλακισμένο’».

«Οι δεσμοφύλακες θέλουν να σε καταστρέψουν. Θέλουν να σπάσουν τη σωματική, ηθική και πνευματική σου ακεραιότητα» επισημαίνει ο Ρενέ. «Από την πρώτη μέρα καταλαβαίνεις ότι πρέπει να αντισταθείς σε αυτό. Και ότι το μέτρο της επιτυχίας αυτής της αντίστασης θα είναι να φύγεις από τη φυλακή ως ένας καλύτερος άνθρωπος απ’ ό,τι μπήκες. Καθένας μας, ανάλογα με τα προσωπικά χαρακτηριστικά του, υιοθέτησε αυτή τη στάση ως στρατηγική του».

Και αυτό ακριβώς πέτυχαν. Δεν μετατράπηκαν σε «φυλακισμένους». Ποτέ δεν αισθάνθηκαν νικημένοι. Έδρασαν με περήφανη εξωστρέφεια και σιγουριά. Διαπέρασαν τα κάγκελα της φυλακής, διατηρώντας την ελευθερία τους μέσα από το διάβασμα και τη μελέτη, την τέχνη και την ποίηση, γράφοντας και ζωγραφίζοντας, με τρέξιμο και μπάλα, σκάκι και «γκρινιάρη». Αλληλογραφούσαν με τους δεκάδες χιλιάδες υποστηρικτές τους σε όλη την Κούβα, αγγίζοντας κάθε γωνιά του κόσμου.

Και πάνω απ’ όλα άπλωσαν το χέρι με σεβασμό και αλληλεγγύη και με το προσωπικό τους παράδειγμά στα ταξικά τους αδέρφια που βρίσκονταν μαζί τους πίσω από τα κάγκελα, στους ανθρώπους με τους οποίους μοιράστηκαν την καθημερινή ζωή και τους αγώνες για το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής τους.

Σήμερα, όπως λέει ο Ρενέ σε φοιτητές στην Αβάνα, αυτή η ιστορία «ανήκει πλέον στο παρελθόν. Είμαστε πέντε Κουβανοί όπως καθένας από εσάς. Θα πάρουμε τη θέση μας στα χαρακώματα και –όπως και καθένας από εσάς– θα κριθούμε από τη δουλειά που κάνουμε».

Οτιδήποτε κι αν επιφυλάσσει το μέλλον, οι Πέντε δεν έγραψαν μόνο μια νέα σελίδα στην ιστορία της Κουβανικής Επανάστασης. Πρόσθεσαν επίσης και μια ανεκτίμητης σημασίας σελίδα στην ιστορία της εργατικής τάξης των ΗΠΑ, διασυνδέοντας για άλλη μια φορά τους ταξικούς αγώνες των δύο χωρών.

Για όλα αυτά ευχαριστούμε τους Πέντε και τον κουβανικό λαό του οποίου αποτελούν υπόδειγμα. Με κάθε έννοια, το παράδειγμά τους θα δώσει καρπούς.

7 Γενάρη 2016