Χόλιγουντ και Ισλάμ : Η φαντασίωση που έγινε εφιάλτης

Φέτος τα βραβεία Ισλαμοφοβίας που έχει θεσπίσει η Ισλαμική Επιτροπή Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, τα σάρωσε -και απολύτως επάξια κατά τη γνώμη μου- η ταινία Ελεύθερος Σκοπευτής του Κλιντ Ίστγουντ. Η ταινία που έσπασε τα ταμεία με τζίρο που ξεπέρασε τα 547 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως και με έξι υποψηφιότητες για Όσκαρ απέδειξε πως η Ισλαμοφοβία πουλάει. Και πουλάει ακριβά. Η Ισλαμοφοβία όμως του Χόλιγουντ δεν είναι μόνο επικερδής επιχείρηση είναι και αποτελεσματική προπαγάνδα. Όπως κατήγγειλε η Μουσουλμανική κοινότητα των ΗΠΑ τα μηνύματα μίσους και οι βίαιες απειλές εναντίον των Μουσουλμάνων μετά την ταινία αυξήθηκαν κατά 300% και όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βούιξαν από ρατσιστικά παραληρήματα τύπου: “Ο Ελεύθερος Σκοπευτής με έκανε να εκτιμώ τους Αμερικάνους στρατιώτες 100 φορές περισσότερο και να σιχαίνομαι τους Μουσουλμάνους 1000000 φορές περισσότερο” και “Γαμάτη ταινία και τώρα πραγματικά θέλω να βγω και να σκοτώσω μερικούς κωλοαραβες”.

Η ταινία πραγματεύεται την αληθινή ιστορία του Κρις Κάιλ, γνωστού και ως “ο Θρύλος”. Ενός Αμερικανού στρατιώτη που υπηρέτησε στον πόλεμο του Ιράκ και ανακηρύχθηκε ως ο πιο θανάσιμος ελεύθερος σκοπευτής στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών με παραπάνω από 160 φόνους Ιρακινών στο ενεργητικό του. Στην ταινία ο Κάιλ παρουσιάζεται ως μια “βασανισμένη ψυχή” με υπαρξιακές ανησυχίες και φιλοσοφικούς προβληματισμούς όσον αφορά το Θεό, την πατρίδα και την οικογένεια. Φυσικά ούτε μια στιγμή δε φαίνεται να τον απασχολούν επίγεια και ταπεινά ζητήματα όπως το άδικο του πολέμου που διεξάγει, οι φρικαλεότητες που διέπραξε ο αμερικάνικος στρατός στο Ιρακ ή το δικαίωμα του να εισβάλλει, να καταστρέφει και να σκοτώνει άντρες γυναίκες και παιδιά. Αυτά τα ζητήματα ο ήρωας μας φαίνεται να τα είχε λυμένα. Αντιθέτως ο Κάιλ βασανίζεται αδιάκοπα κατά τη διάρκεια της ταινίας από το διχασμό του ανάμεσα στην αγάπη του προς το Θεό, την πατρίδα και τις ενοχές που αισθάνεται προς την οικογένεια του, καθώς η γενναιότητα και η αυτοθυσία που επιδεικνύει στο πεδίο της μάχης τον στερούν από τη γυναίκα και το παιδί του. Φυσικά ούτε λόγος στην ταινία για το 1-2 εκατομμύρια χήρες και τα 5 εκατομμύρια ορφανά που προκάλεσε ο πόλεμος του Ιράκ. Αυτές είναι γυναίκες και παιδιά Ιρακινών και προφανώς η ζωή τους δεν έχει την ίδια αξία με τους Αμερικάνους. Η ταινία έχει ως σκοπό να συγκινήσει το θεατή με το δράμα του Κάιλ και όντως το καταφέρνει με μεγάλη επιτυχία. Εγώ πράγματι έκλαψα σ’ αυτήν την ταινία. Όχι όμως με δάκρυα θλίψης αλλά οργής παρακολουθώντας καθ’ όλη τη διάρκεια της ταινίας την προκλητική ηρωοποίηση ενός καθάρματος που τριγυρνά επί 132 λεπτά αποκαλώντας τους Ιρακινούς “γαμημένους άγριους”, πυροβολώντας παιδιά για την πλάκα του και βάζοντας στοίχημα με τα φιλαράκια του ποιος θα σκοτώσει τους περισσότερους “βάρβαρους” – για να τους εκπολιτίσει προφανώς!-.

Δυστυχώς η ηρωοποίηση του Κάιλ αποτελεί κατά τη γνώμη μου μόνο το τελευταίο από τα προβλήματα της ταινίας. Το ξέσπασμα μίσους και το ρατσιστικό παραλήρημα που πυροδότησε η ταινία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν το προκάλεσε η ηρωοποίηση του Κάιλ ούτε το ψυχολογικό του “δράμα” αλλά δύο άλλοι παράγοντες κατά τη γνώμη μου: η οριενταλιστική απεικόνιση των Αράβων και της Μέσης Ανατολής, που σύμφωνα με τον Έντουαρντ Σαίντ έχει τις ρίζες της στην Ευρωπαϊκή αποικιοκρατία, καθώς και η υπόγεια προώθηση μέσω της ταινίας της θεωρίας του Σάμιουελ Χάντιγκτον περί “σύγκρουσης των πολιτισμών”.

Το Χόλιγουντ έχει μια μακρά παράδοση στην παρουσίαση μονοδιάστατων, γενικευμένων και ψευδών αναπαραστάσεων των Αράβων και της Μέσης Ανατολής. Από τις απαρχές του Χόλιγουντ η κινηματογραφική απεικόνιση των Αράβων εξαντλείται στα οριενταλιστικά στερεότυπα της εξωτικής χορεύτριας , του πάμπλουτου σεΐχη και του φανατισμένου βομβιστή. Η Μέση Ανατολή παρουσιάζεται ως η ετερότητα που έρχεται σε αντίθεση με τις “υψηλές” αξίες και τα “ευγενή” ιδανικά των Δυτικών χωρών: Η δυτική φιλελεύθερη δημοκρατία αντιδιαστέλλεται με τις ανατολικές καταπιεστικές δικτατορίες, οι αξίες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού και η πίστη στη λογική και την επιστήμη αντιπαραβάλλεται με το θρησκευτικό δογματισμό των μουσουλμάνων και τέλος ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα αντιπαρατίθεται με την κατάφωρη καταπάτηση τους και την καταπίεση γυναικών και μειονοτήτων. Ο Ισλαμικός κόσμος δεν έχει δική του φωνή και δεν αποτελεί ποτέ το υποκείμενο των Χολιγουντιανών ταινιών αλλά υπάρχει ως φόντο, μια πολύχρωμη ταπετσαρία ζωγραφισμένη με μπούρκες, χαρέμια και μαγικά χαλιά, που χρησιμεύει μόνο για την ανάδειξη της ανωτερότητας του δυτικού πολιτισμού και της προόδου των δυτικών κοινωνιών.

Το μεταβατικό σημείο και η απότομη μεταστροφή στην απεικόνιση των Αράβων από το εξωτικό “Άλλο” στο απειλητικό και εχθρικό “’Άλλο”, της Μέσης Ανατολής από τον υποανάπτυκτο και οπισθοδρομικό Κόσμο στην μάνα-πατρίδα των τρομοκρατών, και του Ισλάμ ως τη θρησκεία και τον πολιτισμό που δεν έρχεται απλά σε αντίθεση αλλά σε σύγκρουση με τον δυτικό πολιτισμό, έγινε μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Προφανώς η μεταστροφή αυτή είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα δυτικά οικονομικά και τα γεωστρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή, την Ισραηλινή κατοχή της Παλαιστίνης, την πετρελαική κρίση το 1973 και την Ιρανική επανάσταση.

Και βέβαια το αποκορύφωμα της αντι-ισλαμικής υστερίας έρχεται στις 9/11. Ο “πόλεμος στην τρομοκρατία” που κηρύττει ο Μπούς – που είχε ως αποτέλεσμα μόνο περισσότερο πόλεμο και περισσότερη τρομοκρατία- αναπαράγεται αρχικά από τα ΜΜΕ όπου η Ισλαμοφοβική ρητορική φτάνει σε επίπεδα παροξυσμού και ύστερα από το Χόλιγουντ το οποίο υιοθετεί μια απροκάλυπτα ρατσιστική στάση. Το σχήμα Άραβας=Μουσουλμάνος=Τζιχαντιστής=Τρομοκράτης επαναλαμβάνεται ως κυρίαρχο μοτίβο όχι μόνο στις Χολιγουντιανές παραγωγές (Zero Dark Thirty, Argo, American Sniper) στις τηλεοπτικές σειρές (24, Homeland) αλλά και στα βιντεοπαιχνίδια. Δέκα χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου οι δυνάμεις του Πενταγώνου, της Ουάσινγκτον, του Χόλιγουντ, η Fox News άλλα και η βιομηχανία των βιντεοπαιχνιδιών όλες μαζί συνασπίζονται ενάντια στον νέον κοινό εχθρό: ΤΟ ΙΣΛΑΜ. Και η δαιμονοποίηση των 22 χωρών του Αραβικού κόσμου και 1,5 δισεκατομμυρίου Μουσουλμάνων είναι γεγονός.

Στον Ελεύθερο Σκοπευτή η οριενταλιστική απεικόνιση των Αράβων έχει φτάσει ταβάνι καθώς ΟΛΟΙ οι Άραβες της ταινίας ακόμα και τα παιδιά(!) είναι αιμοδιψείς δολοφόνοι και φανατικοί τζιχαντιστές και κατά συνέπεια τους αξίζει όχι απλά ο θάνατος αλλά ένας βίαιος και ο βασανιστικός θάνατος. Με αυτόν τον τρόπο η ταινία επιχειρεί να ξεπλύνει όχι μόνο το ένα εκατομμύριο νεκρούς του πολέμου στο Ιράκ αλλά και τις φρικαλεότητες του Αμπού Γκράιμπ. Επίσης, στην ταινία ο πόλεμος των πολιτισμών μπορεί να μην αναφέρεται ξεκάθαρα αλλά είναι προφανής σε κάθε πλάνο. Εικόνες από το διαλυμένο και ισοπεδωμένο Ιράκ, με τους άδειους δρόμους, τα γκρεμισμένα σπίτια και τους ακρωτηριασμένους ανθρώπους αντιπαραβάλλονται με εικόνες από τους τεράστιους υπερσύγχρονους δρόμους τις υπέρ-αναπαυτικές επαύλεις και τα λαμπερά πρόσωπα της αμερικανικής επικράτειας. Όχι απλά στοιχεία αλλά τρανταχτές αποδείξεις της ανωτερότητας του δυτικού πολιτισμού. Επίσης, ο καλός ήρωας έχει πάντα στα χέρια του τη Bίβλο πυξίδα και οδηγό του στο δίκαιο αγώνα του ενάντια στους κακούς ενώ το Κοράνι το συναντάμε στα χέρια των “απολίτιστων βαρβάρων”, μόνο προτού ανατινάξουν κάτι.

Αποκομμένη από το ιστορικό πλαίσιο του πολέμου που δραματοποιεί, αποσιωπώντας τις πραγματικές του αιτίες και αποκρύπτοντας τις καταστροφικές του συνέπειες -μία από τις οποίες είναι και η γέννηση του ISIS- η ταινία ο Ελεύθερος Σκοπευτής και όλες οι ταινίες του Χόλιγουντ με την ίδια ατζέντα αποτελούν ένα επικίνδυνο όπλο ιδεολογικής προπαγάνδας που δαιμονοποιεί ολόκληρο τον αραβικό κόσμο γεννώντας αντιδράσεις μίσους, ρατσισμού και Ισλαμοφοβίας στις δυτικές κοινωνίες με σκοπό να εξασφαλίσει ευρύτερη κοινωνική συναίνεση για τις αυθαιρεσίες του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή. Στη σύγχρονη συνθήκη όπου λόγω των πολέμων καταφτάνουν καθημερινά εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες από τις αραβικές χώρες στη δύση αναζητώντας άσυλο, στέγη και δουλειά, η Ισλαμοφοβίκή ρητορική δεν είναι απλά ενοχλητική αλλά είναι και επικίνδυνη. Η διάσπαση της κοινωνίας σε δυτικούς και ανατολικούς, μουσουλμάνους και χριστιανούς, άραβες και ευρωπαίους/αμερικάνους συμφέρει μόνο τους πραγματικούς εχθρούς, δηλαδή τα κράτη και τα αφεντικά, οι οποίοι όχι μόνο μένουν αλώβητοι αλλά και ευνοούνται από αυτούς τους διαχωρισμούς. Και όσο εμείς θα εξακολουθούμε να τρώμε αυτό το παραμύθι και να στρεφόμαστε ο ένας εναντίον του άλλου τόσο θα συνεχίζουμε να ζούμε εμείς κακά και αυτοί καλύτερα...Fata morgana

πηγή:provo