Δυστυχώς, η στοχοθεσία του γυναικείου κινήματος στην Τουρκία περιστρέφεται γύρω από τη βία, ενώ η συζήτηση για τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές συχνά απουσιάζει
Κρίσιμη για τις γυναίκες της Τουρκίας η διεθνής ευαισθητοποίηση και αλληλεγγύη
Η κατάσταση στην Τουρκία, όσον αφορά στη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό, είναι απογοητευτική. «Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία (TUIK) σκιαγραφούν αδρά την ανισότιμη αντιμετώπιση της γυναίκας και στην εργασία. Περίπου 20 εκατομμύρια γυναίκες δεν εργάζονται, ενώ το ποσοστό της ανεργίας είναι υψηλότερο σε σχέση με το αντίστοιχο των ανδρών. Φυσικά, οι γυναίκες αναγκάζονται να καταφύγουν, για λόγους οικονομικής επιβίωσης των νοικοκυριών, σε μια αγορά εργασίας όπου ούτε προσλαμβάνονται ούτε πληρώνονται με ίσους όρους», μας λέει η Λιλή Τ. και συμπληρώνει: «Τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες πολιτικές που προωθούν ελαστικές και επισφαλείς σχέσεις εργασίας για τις γυναίκες. Κυρίαρχη μορφή είναι η ημιαπασχόληση, με λιγότερα χρήματα και χωρίς κοινωνική ασφάλιση. Όλες οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες για την απασχόληση των γυναικών στρέφονται γύρω από τα ζητήματα της οικογένειας και της πληθυσμιακής ανάπτυξης. Στην πραγματικότητα, επιδιώκουν οι γυναίκες να ημιαπασχολούνται προκειμένου να μπορούν να φροντίζουν τα ανήλικα και υπερήλικα μέλη των οικογενειών τους. Το σύνθημα «η μεγαλύτερη καριέρα για μια γυναίκα είναι η μητρότητα», συνοψίζει τη συντηρητική νοοτροπία της κυβέρνησης. Ο σεξισμός, με λίγα λόγια, επιβάλλεται τόσο ως νεοφιλελευθερισμός στην οικονομία όσο και ως κοινωνικός κονφορμισμός στην οικογένεια».
Σύμφωνα με την ίδια, «το ζήτημα της ισότητας των φύλων συζητιέται πολύ στους κόλπους της Αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων στην Τουρκία. Πρόκειται για το κομμάτι του πληθυσμού που αντιμετωπίζει τις πιο σκληρές επιπτώσεις των συντηρητικών και αντιδραστικών αλλαγών στην χώρα». Τα παραδείγματα είναι συγκλονιστικά: «Κάθε μέρα διαβάζουμε για δολοφονίες γυναικών και βιασμούς. Είναι πρωτοφανές το πώς οι άντρες μπορούν να σκοτώσουν ή να βιάσουν ένα παιδί ή μια γυναίκα ατιμώρητοι. Δεδομένου ότι δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι νόμοι, τα περιστατικά βίας αυξάνονται συνεχώς και σε καθημερινή βάση».
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, όπως λέει, «οι περισσότερες γυναίκες αντιδρούν και οργανώνονται σε κοινωνικά κινήματα, ανεξάρτητα από το αν στηρίζουν ή όχι αριστερά κόμματα και οργανώσεις». Διαπιστώνει, ωστόσο, ότι αν και «αντιμετωπίζουν επισφαλείς σχέσεις εργασίας, δυστυχώς, η στοχοθεσία του γυναικείου κινήματος περιστρέφεται γύρω από το ζήτημα της βίας, ενώ η συζήτηση γύρω από την επιβολή νεοφιλελεύθερων πολιτικών πολλές φορές απουσιάζει. Ας αναλογιστούμε ότι μόνο το 18.6% των εργαζόμενων που είναι εγγεγραμμένοι σε σωματεία είναι γυναίκες».
Ρωτήσαμε την Λιλή και για την άποψή της σχετικά με τη μαντίλα (χιτζάμπ) και τον τρόπο που αντιμετωπίζεται στην Τουρκία και στην Ευρώπη. «Πιστεύω ότι η μαντίλα έχει διττή σημασία», είπε και συνέχισε: Από τη μια πλευρά, «συμπυκνώνει όλη την καταπίεση που υφίστανται οι γυναίκες σε χώρες σαν την Τουρκία. Το να είναι υποχρεωμένες να καλύπτουν το κεφάλι τους, ακόμα και μπροστά στους συγγενείς τους, καταπατά το δικαίωμα στην ελευθερία της βούλησης. Πιστέψτε με, οι γυναίκες δέχονται τεράστια πίεση, ξεκινώντας από τις οικογένειες και καταλήγοντας στην επίσημη προπαγάνδα του καθεστώτος. Είναι χαρακτηριστικό το ρητό ενός θρησκευτικού ποιητή που χρησιμοποιείται πολύ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τους αντιδραστικούς: «Μια γυναίκα χωρίς μαντίλα είναι σαν ένα σπίτι χωρίς κουρτίνα – είτε είναι για πώληση είτε για ενοικίαση». Επιπλέον, δεν πιστεύω ότι πρόκειται για σύμβολο πολιτισμικής ταυτότητας. Παλιότερα, οι γυναίκες στα χωριά χρησιμοποιούσαν ένα απλό τσεμπέρι για να προστατεύσουν τον εαυτό τους από τον ήλιο και όχι από τους άντρες!».
Όσο για την άλλη πλευρά, εξέφρασε την άποψη ότι «προκειμένου να κερδίσουν δεξιές και εθνικιστικές ψήφους, τα κόμματα ανταγωνίζονται το ένα το άλλο για το ποιο θα περιθωριοποιήσει πιο πολύ τις γυναίκες με μαντίλα. Σε καμία περίπτωση, δεν το αποδέχομαι αυτό. Από την άλλη, ούτε και υποστηρίζω ότι η μαντίλα είναι ελεύθερη επιλογή των μουσουλμάνων γυναικών που ζουν στην Ευρώπη. Η Ευρώπη επιλέγει την πλήρη περιθωριοποίηση των πιο αδύναμων. Εάν οι κυβερνήσεις φοβούνται τόσο πολύ τον μουσουλμανικό εξτρεμισμό, γιατί πουλάνε όπλα σε τρομοκρατικές οργανώσεις ή σε χώρες σαν την Τουρκία; Αυτά τα ερωτήματα είναι που πρέπει να συζητηθούν πριν ανοίξουμε το ζήτημα της περιθωριοποίησης των γυναικών με χιτζάμπ».
Πώς επηρεάζει, όμως, ο λεγόμενος νέο-οθωμανισμός του Ερντογάν τις γυναίκες; Η Λιλή είναι κατηγορηματική: «Σχεδόν κάθε πρόταση που βγαίνει από το στόμα των κυβερνητικών στελεχών στην Τουρκία σχετίζεται με την ιδέα της μεγάλης και ισχυρής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στο επίπεδο της εσωτερικής αλλά και της εξωτερικής πολιτικής. Η ζωή των ανθρώπων επηρεάζεται και άμεσα και έμμεσα. Άμεσα, επειδή υπάρχει καταπίεση σε σχέση με την ελεύθερη επιλογή του τρόπου ζωής των ατόμων. Στην εκπαίδευση, την τέχνη και τον πολιτισμό, προωθούνται οι νόμοι, ο τρόπος και τα ήθη του οθωμανισμού με πολύ πιο έντονο τρόπο απ’ ό,τι πριν. Έμμεσα, γιατί όταν ο τουρκικός στρατός επιτίθεται στα ανατολικά της Τουρκίας ή σε κουρδικές πόλεις σαν την Αφρίν, οι γυναίκες, τα παιδιά και άλλες καταπιεσμένες και ευάλωτες ομάδες είναι οι πρώτες που βιώνουν τις επιπτώσεις της βίας. Αυτοί οι πληθυσμοί είναι οι πρώτοι που βιώνουν προσβολές, παρενόχληση και εκφοβισμό. Αυτοί οι άνθρωποι είναι που συνήθως επιλέγουν να φύγουν από την Τουρκία, καταλήγοντας πολλές φορές σε μια καινούργια κόλαση, αφού συχνά οι γυναίκες και τα μικρά κορίτσια γίνονται θύματα βιασμού ή πρέπει να πουλήσουν το κορμί τους για να τα βγάλουν πέρα».
Η ίδια κλείνει τη σύντομη αλλά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συνομιλία μας με μια γενικότερη εκτίμηση για το γυναικείο κίνημα στην Τουρκία. «Ναι, υπάρχουν προβλήματα και μάλλον πολύ πιο επιτακτικά από ό,τι στον δυτικό κόσμο. Παρόλα αυτά, προσπαθούμε να υψώσουμε το ανάστημα μας στην Τουρκία με διάφορους τρόπους, ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολο είναι. Προφανώς δεν είναι αρκετό, οι συνθήκες ζωής γίνονται χειρότερες σε όλα τα επίπεδα. Αλλά όταν κινήματα από άλλες χώρες δείχνουν την αλληλεγγύη τους, πάντα αισθανόμαστε πιο δυνατοί. Είναι πολύ σημαντική η διεθνής ευαισθητοποίηση σχετικά με τις συνθήκες ζωής της εργατικής τάξης, των γυναικών και άλλων καταπιεσμένων ομάδων στην Τουρκία, καθώς κάποιες φορές μπορεί να αποθαρρύνει την κυβέρνηση».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου