Την ίδια ώρα που η κυβέρνηση είναι έτοιμη να δώσει happy end στο success story της, έχοντας ψηφίσει τα προαπαιτούμενα για το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης, μεταξύ των οποίων ο αντισυνδικαλιστικός νόμος που, στην ουσία, καταργεί το δικαίωμα των πρωτοβάθμιων σωματείων στην απεργία, οι μικρές καθημερινές ιστορίες επιτυχίας της κυβέρνησης στη διαχείριση της ανεργίας μπαίνουν σε νέο κύκλο, με την έναρξη της νέας φάσης τεσσάρων προγραμμάτων του ΟΑΕΔ με το μπάσιμο του 2018. Όπως δήλωσε πρόσφατα η διοικήτρια του ΟΑΕΔ, Μαρία Καραμεσίνη, τα προγράμματα αυτά έρχονται να συνεισφέρουν στη μείωση της εγγεγραμμένης ανεργίας (60.000 λιγότεροι σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρυσι), ένα από τα βασικότερα «επιτεύγματα» για τα οποία καυχιέται η παρούσα κυβέρνηση, και να ωφελήσουν τόσο μια ευρεία γκάμα ανέργων (από νέους που δεν έχουν απασχοληθεί ξανά μέχρι ανακυκλούμενους επισφαλώς εργαζόμενους σε δήμους) όσο και νέους επιχειρηματίες (γιατί στο νεανικό επιχειρείν δεν έχουν το μονοπώλιο ΝΔ, Σταύρος και Τζήμερος) και -φυσικά- εργοδότες. Τώρα, ως προς το κατά πόσο έχουν ωφεληθεί ιδίως οι νέοι άνεργοι από τον ΟΑΕΔ, αρκεί η αναδρομή στην πρόσφατη ιστορία με τα μερίσματα για τους ανέργους κάτω των 24 ετών. Και ως προς το άγχος του οργανισμού (και της κυβέρνησης) για τη στήριξη των ανέργων, αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΟΑΕΔ διαθέτει μόλις το 1/3 των εσόδων του για τα επιδόματα ανεργίας (κι αυτό για το 10% των εγγεγραμμένων ανέργων), την ίδια στιγμή που το πλεόνασμά του για το 2018 εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 586 εκατομμύρια ευρώ.
Στόχος αυτών των προγραμμάτων (voucher, κοινωφελής εργασία, κ.α.) είναι η επανακατάρτιση του εργατικού δυναμικού και η προσφορά φτηνών εργατικών χεριών τόσο σε επιχειρήσεις όσο και στις υποστελεχωμένες δημόσιες υπηρεσίες. Σήμα κατατεθέν του προγραμματισμού της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αποτέλεσαν τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, που, στην πράξη, μπάλωναν ό,τι ξήλωναν οι μνημονιακές πολιτικές, με τις δημόσιες υπηρεσίες να αδυνατούν να λειτουργήσουν ικανοποιητικά με τη συνεχή εναλλαγή προσωπικού και τους άνεργους – «ωφελούμενους» που εργάζονταν υπό αυτό το άθλιο καθεστώς να υποβάλλονται σε μια από τις πιο αποκρουστικές μορφές του εργασιακού μεσαίωνα (επίδομα – όχι μισθός, αμοιβή κατά παρέκκλιση του εργατικού δικαίου και των ΕΓΣΣΕ, περιορισμένα ασφαλιστικά δικαιώματα, εξαίρεση από το εργατικό δίκαιο, προσωρινότητα). Σήμερα η κυβέρνηση και ο ΟΑΕΔ, εισακούγοντας τις εκκλήσεις των οργανώσεων των εργοδοτών (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ κ.α.) αναπροσανατολίζουν τους πόρους των ΕΣΠΑ σε εκτεταμένα προγράμματα επιδότησης του ασφαλιστικού κόστους, προκειμένου οι τελευταίοι να κάνουν προσλήψεις. Ουσιαστικά πρόκειται για μια μορφή νομιμοποιημένης μαύρης εργασίας καθώς χιλιάδες εργαζόμενοι διοχετεύονται στην αγορά, χωρίς η εργοδοσία να υποχρεώνεται να καταβάλλει εργοδοτικές εισφορές. Το επίδομα ανεργίας μετατρέπεται ολοένα και πιο συστηματικά σε επίδομα εργοδοσίας.
Οι προωθούμενες πολιτικές διαχείρισης στοχεύουν όλο και πιο επιθετικά στη νέα γενιά, όπως φαίνεται και από την αυξανόμενη απεύθυνση του ΟΑΕΔ στα καλέσματα των προγραμμάτων του σε νέους κάτω των 25 ετών. Η γενική μείωση των εισοδημάτων των νοικοκυριών εντείνει την πίεση ώστε να ενταχθεί η νεολαία πολύ νωρίτερα και μαζικότερα στην αγορά εργασίας. Αυτή η διαδικασία εμποδίζεται από τα εξαιρετικά υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων, διαμορφώνοντας ένα εκρηκτικό μείγμα. Το κεφάλαιο εκτονώνει αυτή την ένταση μέσα από τη σύζευξη της ανεργίας με την επισφάλεια, την προσαρμογή δηλαδή του συνόλου των πολιτικών απασχόλησης και πρόνοιας, ούτως ώστε να εντατικοποιηθεί ο βαθμός εκμετάλλευσης της νέας γενιάς. Τους στόχους αυτούς έρχεται να υπηρετήσει το Νέο Λύκειο και οι ευρύτερες αναδιαρθρώσεις στην εκπαίδευση, με την επέκταση και θεσμοθέτηση της μαθητείας και τη στροφή του κεφαλαίου στην τεχνική εκπαίδευση, αλλά και πολλά από τα νέα προωθούμενα προγράμματα, στα οποία συναντάμε κύκλους κατάρτισης και απλήρωτες ή ελάχιστα αμειβόμενες πρακτικές. Διαμορφώνεται, έτσι, ένα πλέγμα μηχανισμών και καναλιών (μέσω της ελλιπούς και ευκαιριακού χαρακτήρα εκπαίδευσης που θα διοχετεύει του νέους στην αγορά εργασίας ως φτηνό, αναλώσιμο εργατικό δυναμικό, με μεγάλους ωφελημένους την κυβέρνηση, σε επίπεδο «αριθμών» και ποσοστών ανεργίας, και το κεφάλαιο, με τη σταδιακή υποβάθμιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων.
Την ίδια στιγμή και για την επίτευξη των παραπάνω, ο ΟΑΕΔ αναμορφώνεται ούτως ώστε να λειτουργήσει ως μηχανισμός διοχέτευσης του εργατικού δυναμικού στις επιχειρήσεις, ενώ ένα άλλο μέρος αυτής της διαδικασίας παραδίδεται στον ιδιωτικό τομέα και τις επιχειρήσεις κατάρτισης. Συγκροτεί Μηχανισμό Διάγνωσης αναγκών αγοράς εργασίας, μητρώο παρόχων υπηρεσιών κατάρτισης και οι λειτουργίες του συνενώνονται από τη μία με τις επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες κατάρτισης και τις οργανώσεις τους, από την άλλη με τους αντίστοιχους μηχανισμούς του ΕΣΠΑ. Ο ΟΑΕΔ ενσωματώνει ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια στη λειτουργία του, ενώ η διαχείριση των πόρων που κατέχει και συνολικά οι δράσεις του διαμορφώνονται με βάση τα κριτήρια του ΕΣΠΑ. Υψηλή θέση προτεραιότητας φαίνεται να κατέχουν τα κάθε λογής ΚΕΚ και ΙΕΚ, αφού φροντίζει για την αθρόα χρηματοδότησή τους.
Τέλος, όπως μπορεί κανείς να παρατηρήσει στις προκηρύξεις των νέων προγραμμάτων όσο και, ευρύτερα, στην κυβερνητική ρητορική, προωθείται η κοινωνική επιχειρηματικότητα ως τρίτος πυλώνας της οικονομίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Ολοένα και περισσότερο διαμορφώνεται το πλαίσιο ανάπτυξής της (ήδη το δημόσιο συγκροτεί ειδικό ταμείο – μικροτράπεζα, αξιοποιώντας πόρους και του ΟΑΕΔ, προκειμένου να παρέχονται μικροπιστώσεις σε τέτοιες επιχειρήσεις) με πολλαπλές στοχεύσεις. Από τη μία, είναι η εξασφάλιση πρόσβασης στη χρηματοδότηση συνεργατικών επιχειρηματικών σχεδίων που θα διευρύνουν την απασχόληση, ρίχνοντας τα ποσοστά της ανεργίας. Σε αυτές τις επιχειρήσεις οι έννοιες του εργοδότη και του εργαζόμενου ρευστοποιούνται, με αποτέλεσμα να ρευστοποιούνται και τα συνεπακόλουθα δικαιώματα και υποχρεώσεις. Όλοι θα θεωρούνται συνεργάτες για ένα κοινό («κοινωνικό») σκοπό. Το εργασιακό και ασφαλιστικό κόστος στο οποίο θα καλούνται να ανταποκριθούν θα είναι εξαιρετικά μικρό, καθώς ως επί το πλείστον θα τροφοδοτούνται από άνεργους –ωφελούμενους μέσω προγραμμάτων ΟΑΕΔ – ΕΣΠΑ. Για άλλη μια φορά οι πόροι δε θα κατευθύνονται στους ίδιους τους άνεργους προκειμένου να επιβιώσουν αλλά σε κάθε λογής επιχειρηματίες. Από την άλλη, αυτού του τύπου οι επιχειρήσεις έρχονται να αναλάβουν κομμάτι των κοινωνικών υπηρεσιών του δημοσίου, ολοκληρώνοντας την αποσάθρωσή τους και συνθέτοντας ένα νέο περιβάλλον πελατειακών σχέσεων.
Για όποιον θέλει μια πιο αναλυτική παρουσίαση των προγραμμάτων παρατίθενται τα ακόλουθα:
1) Προγράμματα πρώτης απασχόλησης – 20.000 προσλήψεις
Πρόκειται για τα λεγόμενα προγράμματα «πρώτης πρόσληψης», εμπνεύσεως ευρωπαϊκής, με στόχο την ομαλή ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας, με τον ΟΑΕΔ να επιδοτεί το 50% του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους της εργασίας των εντασσόμενων στο πρόγραμμα. Δικαιούχοι του προγράμματος σε επίπεδο εργοδοτών είναι τόσο ατομικοί επιχειρηματίες και επιχειρήσεις οποιασδήποτε νομικής μορφής, όσο και φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (τα νέα φρούτα του ΣΥΡΙΖΑ), που δεν απασχολούν ή έχουν απασχολήσει στο παρελθόν προσωπικό, ενώ ωφελούμενοι είναι άνεργοι άνω των 18 ετών, εγγεγραμμένοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ για τουλάχιστον 3 μήνες, με τη διάρκεια να ανέρχεται στους 18 μήνες για όσους είναι κάτω των 30 ετών και στους 12 για τους άνω των 30. Με το ανώτερο όριο της επιδότησης να φτάνει τα 500 ευρώ και χωρίς καμία εγγύηση για ανανέωση σύμβασης – παραμονή στην εργασία μετά το πέρας του προγράμματος για τους ωφελούμενους, γίνεται σαφές ότι το κυριότερο μέλημα είναι να πάρει μπρος η «πραγματική οικονομία», να γίνει πιο στρωτό το παιχνίδι για τις επιχειρήσεις και να δοθεί χώρος στους νέους που θέλουν να «επιχειρήσουν» (απάντηση στις start-ups του αντιπολιτευτικού στρατοπέδου). Όσον αφορά, δε, τους νέους που πρώτη φορά απασχολούνται, ας μην έχουν και παράπονο, μιλάμε για το καλύτερο δυνατό φροντιστήριο στη θεσμοθετημένη επισφάλεια και, μάλιστα, με κρατική πιστοποίηση!
2) Κοινωφελής εργασία στο δημόσιο – 20.000 προσλήψεις
Εδώ μιλάμε για τα γνωστά προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, μεταξύ των οποίων και αυτά στους δήμους της χώρας, που πολλάκις μας έχουν απασχολήσει ως σήμερα. Τα κοινωφελή προγράμματα έχουν αποτελέσει ένα από τα βασικότερα εργαλεία που αξιοποιεί ο ΣΥΡΙΖΑ στα πλαίσια της πολιτικής διαχείρισης της ανεργίας. Η συνταγή είναι απλή: τα κενά που άφησαν οι χρόνιες μνημονιακές δεσμεύσεις σε δήμους και άλλες δημόσιες υπηρεσίες έρχονται να καλυφθούν από ανακυκλούμενες στρατιές ανέργων, που βγαίνουν για ένα οχτάμηνο (ή και δωδεκάμηνο) από τα μητρώα του ΟΑΕΔ, απλά για να επανέλθουν σε αυτά μετά το πέρας της βάρδιάς τους, με την υπόσχεση ότι αυτή η προϋπηρεσία κάπου θα μετρήσει. Για τις εργασιακές συνθήκες, ιδίως των βαρέων πόστων, δε χρειάζεται να συζητήσουμε πολλά εδώ, νωπές άλλωστε οι μνήμες από τους δυο πρόσφατους θανάτους στην καθαριότητα στους ΟΤΑ. Για τη μοριοδότηση εκτός των προγραμμάτων απλά να υπενθυμίσουμε ότι, κατ’ ουσίαν, δεν παρέχεται παρά μόνο για παρόμοια προγράμματα κοινωφελούς εργασίας και όχι για κάποια μόνιμη θέση. Και στο τέλος της μέρας, οι λεμονόκουπες έχουν στυφτεί και είναι έτοιμες να πεταχτούν πριν έρθουν οι επόμενες, οι πάγιες ανάγκες σε χυμό έχουν όπως-όπως καλυφθεί και η εταιρεία βγάζει και καλούς ισολογισμούς προς τα έξω, καθότι, πλασματικά, ρίχνει τα ποσοστά της ανεργίας. Κι όλα αυτά με το ελάχιστο δυνατό κόστος (βλ. απόσυρση από χρηματοδότηση δήμων σε συνδυασμό π.χ. με την ελλιπέστατη ασφαλιστική κάλυψη εργαζομένων).
3) Δράση Ολοκληρωμένης Παρέμβασης για νέους ανέργους ηλικίας έως 29 ετών (υπό εξειδίκευση) – 4.500 προσλήψεις
Εδώ συναντάμε επιχορηγούμενα προγράμματα κατάρτισης, απευθυνόμενα σε άνεργους νέους, αποφοίτους υποχρεωτικής εκπαίδευσης ή Γενικού λυκείου, τα οποία επιχορηγούν την κατάρτιση αυτών σε 10 επαγγελματικούς κλάδους τεχνικούς ή κλάδους υπηρεσιών. Δικαιούχοι των προγραμμάτων αυτών είναι εργοδότες του ιδιωτικού τομέα, αλλά και φορείς Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας, με την επιχορήγηση για την κάλυψη του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους να ανέρχεται στο ιλιγγιώδες ποσό των…360 ευρώ! Όσο για τους καταρτιζόμενους; Η διάρκεια ανέρχεται στους 14 μήνες, εκ των οποίων οι 10 μήνες περιλαμβάνουν την επιχορηγούμενη εξειδίκευση-κατάρτιση και οι λοιποί 4 μήνες τη σχετική απασχόληση αυτή καθ’ αυτήν. Άλλη μια περίπτωση δωρεάς φθηνού ανακυκλούμενου εργατικού δυναμικού, με προμετωπίδα την ανάγκη κατάρτισης και επανακατάρτισης για την επιβίωση στην αγορά εργασίας. Μια αφήγηση, δηλαδή, που επιχειρεί να αποκρύψει τα πραγματικά αίτια των τεράστιων ποσοστών ανεργίας στους νέους που πηγάζουν από τις μνημονιακές πολιτικές και την τραγική συρρίκνωση των επαγγελματικών δικαιωμάτων, όπως τα γνωρίζαμε μέχρι τώρα, και αντ’ αυτού ρίχνει το μπαλάκι στον άνεργο με μια λογική που βρωμάει «οι άνεργοι φταίνε για την ανεργία τους», υποχρεώνοντάς τον σε ένα κυνήγι όλο και περισσότερων «χαρτιών» και διαπιστεύσεων, θεσμοθετώντας και νομιμοποιώντας έτσι τον «ατομικό φάκελο προσόντων», ούτως ώστε να γίνει δελεαστικός στον «αγοραστή-εργοδότη» στο σύγχρονο σκλαβοπάζαρο της αγοράς εργασίας. Πρόκειται για τομές που φέρνουν, πέραν από φρέσκο φθηνό υλικό στην εργοδοσία, και την πολυπόθητη ενσωμάτωση στην συνείδηση των νέων, την αποδοχή της νέας εργασιακής γαλέρας ως της νέας σκληρής μεν, αναπόφευκτης δε πραγματικότητας. Και ευχαριστημένοι να είστε!
4) Πρόγραμμα απασχόλησης ανέργων ηλικίας 18-29 ετών – 10.000 προσλήψεις
Το παρόν πρόγραμμα κάνει άλλη μια φορά άνοιγμα στον επιχειρηματικό κόσμο αλλά και τα «αλληλέγγυα» εγχειρήματα τύπου ΚΟΙΝΣΕΠ, καλώντας τον σε πρόσληψη φθηνού δυναμικού από το pool των εγγεγραμμένων στα μητρώα του ΟΑΕΔ νέων, κατόπιν επιχορήγησης. Και αν είναι ασαφείς οι όροι (διάρκεια, ύψος επιχορήγησης κλπ) για το παρόν πρόγραμμα, καθίσταται άλλη μια φορά σαφές το ποιος ωφελείται από τέτοιας φύσης προγράμματα. Γιατί, όταν το επίδομα ανεργίας μετατρέπεται σταδιακά σε εργοδοτικό επίδομα για προσλήψεις, όταν τα νούμερα της ανεργίας βελτιώνονται πλασματικά και με όρους επισφαλέστατης εργασίας για τις ωφελούμενες-καταρτιζόμενες λεμονόκουπες προς στύψιμο, όταν σταδιακά κάθε εργατικό κεκτημένο παίρνεται σιγά-σιγά πίσω, είναι κοροϊδία να βάζει κανείς θετικό κοινωνικό πρόσημο ή οποιοδήποτε άλλο φιλολαϊκό «συν» σε αυτές τις πολιτικές θεσμοθέτησης και εδραίωσης του σύγχρονου εργασιακού μεσαίωνα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου